Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày thứ Hai 9-12-2013 khởi hành một chuyến đi dài từ thủ đô Washington tới thủ đô Pretoria (Nam Phi) để viếng cố cựu Tổng thống Nam Phi Nelson Mandela – người qua đời tối 5-12-2013 tại nhà riêng ở Johannesburg, thọ 95 tuổi.

Nghi lễ tưởng niệm quốc gia sẽ được chính phủ Nam Phi tổ chức vào ngày thứ Ba 10-12-2013 tại sân vận động của thành phố Johannesburg. Đây sẽ là một dịp hiếm hoi mà gần như tất cả các vị tổng thống Mỹ đương nhiệm và nghỉ hưu còn sống cùng có mặt.

Tổng thống Obama và Đệ nhất phu nhân Michelle cùng với cựu Tổng thống George W. Bush và phu nhân Laura bay trên chuyên cơ Air Force One. Còn 2 cựu Tổng thống Bill Clinton và Jimmy Carter bay riêng.

Như vậy chỉ thiếu một cựu tổng thống còn sống là George H.W. Bush (Bush cha) không “đi đám ma” ở Nam Phi. Người phát ngôn của ông nói rằng sức khỏe của ông Bush, năm nay 89 tuổi, không cho phép ông bay xa.

Có lẽ trong các vị tổng thống Mỹ, ông Obama có nhiều đồng cảm với ông Mandela hơn cả. Không chỉ cùng màu da, cả hai đều là những vị tổng thống da đen đầu tiên trong lịch sử nước mình. Ông Obama có cội nguồn ở Kenya, một nước châu Phi bên bờ Ấn Độ Dương. Hai ông cũng đều là những người được trao giải Nobel Hòa bình (ông Mandela năm 1993, còn ông Obama năm 2009).

Khi ông Obama lên cầm quyền hồi năm 2009 thì ông Mandela đã mãn nhiệm kỳ tổng thống trước đó tròn 10 năm (1999). Hai người chỉ gặp nhau có 1 lần vào năm 2005 tại một khách sạn ở Washington khi ông Mandela sang thăm Mỹ và ông Obama là một thượng nghị sĩ.

Hồi tháng 6-2013, khi Tổng thống Omaba sang thăm chính thức Nam Phi, ông Mandela vừa nhập viện cấp cứu vì bệnh nhiễm trùng phổi cấp. Ông Omaba đã thăm hỏi nhiều thành viên gia đình Mandela và cùng với phu nhân và 2 cô con gái tới thăm nhà tù trên đảo Robben Island, tới cả căn xà lim nhỏ xíu mà ông Mandela từng bị giam 18 trong 27 năm tù của mình.

Hai ông có một số lần gọi điện thoại cho nhau. Hồi cuối năm 2008, ông Mandela đã gọi điện cho ông Obama chúc mừng ông vừa được bầu làm Tổng thống Mỹ. Năm 2010, Tổng thống Obama gọi điện cho ông Mandela chia buồn việc cô cháu gái của ông Mandela vừa tử nạn trong một tai nạn xe hơi. Chính ông Obama đã viết lời giới thiệu cuốn hồi ký của ông Mandela “Conversations with Myself” (Trò chuyện với chính mình).

Người ta nói rằng ông Mandela đã góp phần hình thành lòng tin chính trị của ông Obama. Thời còn là sinh viên của trường Cao đẳng Occidental College ở Los Angeles, ông Obama từng tham gia các cuộc biểu tình phản đối việc trường này đầu tư vào Nam Phi dưới thời phân biệt chủng tộc apartheid. Năm 1981, trong bài diễn văn chính trị đầu tiên nói trước công chúng, ông Obama cũng tập trung vào chủ đề chống chủ nghĩa apatheid. Ngay sau khi nghe tin ông Mandela qua đời, Tổng thống Obama nói rằng: “Cái ngày ông ấy được thả khỏi nhà tù đã cho tôi cái ý thức về những gì con người có thể làm được khi họ được hướng dẫn bởi những sự hy vọng của họ chớ không phải là những nỗi sợ hãi. Và giống như rất nhiều người trên khắp thế giới, tôi không thể hình dung được cuộc sống của mình sẽ ra sao nếu như không có mẫu mực mà ông Mandela đã hình thành, và chừng nào tôi còn sống, tôi sẽ làm những gì mà tôi có thể học hỏi được từ ông ấy.”

Ngày 6-12-2013, trên tài khoản Twitter của mình, Tổng thống Barack Obama viết: “Chúng ta hãy tạm dừng lại và tạ ơn về việc Nelson Mandela đã sống.” (Let us pause and give thanks for the fact that Nelson Mandela lived.) Cựu Tổng thống Bill Clinton thì ghi: “Tôi sẽ không bao giờ quên Madiba bạn tôi.” (I will never forget my friend Madiba.) Còn Twitter của nhà tỷ phú công nghệ Bill Gates ghi: “Mỗi lần Melinda và tôi gặp Nelson Mandela, chúng tôi đều ra về với niềm cảm hứng hơn bao giờ hết. Sự phong nhã và lòng dũng cảm của ông đã thay đổi cả thế giới. Đây là một ngày đau buồn.” (Every time Melinda and I met Nelson Mandela, we left more inspired than ever. His grace and courage changed the world. This is a sad day.)

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 9-12-2013)

Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ Michelle Obama và 2 cô con gái tới thăm ông Nelson Mandela tại nhà riêng của ông ở Johannesburg năm 2011. (Nguồn ảnh: Internet. Thanks.)

Cựu Tổng thống Bill Clinton thăm ông Mandela tại Johannesburg năm 2012. (Nguồn ảnh: Internet. Thanks.)

Tất cả 5 vị tổng thống Mỹ còn sống cùng tụ họp tại Dallas (Taxas) ngày 25-4-2013 để dự lễ khánh thành bảo tàng và thư viện của cựu Tổng thống George W. Bush (Bush con). Từ trái qua: Đương kim Tổng thống Barack Obama, các cựu Tổng thống George W. Bush, Bill Clinton, George H.W. Bush (Bush cha) và Jimmy Carter. (Nguồn ảnh: Internet. Thanks.)

Tất cả 5 vị tổng thống Mỹ còn sống cùng tụ họp tại Dallas (Taxas) ngày 25-4-2013 để dự lễ khánh thành bảo tàng và thư viện của cựu Tổng thống George W. Bush (Bush con). Từ trái qua: Đương kim Tổng thống Barack Obama, các cựu Tổng thống George W. Bush, Bill Clinton, George H.W. Bush (Bush cha) và Jimmy Carter. (Nguồn ảnh: Internet. Thanks.)