Nếu như đứa em trai không kẹt dọn nhà mới cho kịp ăn Tết thì mấy anh em tôi đã về huyện Thạnh Hóa (Tuyên Nhơn cũ) ở Long An để tảo mộ cha mẹ từ Chủ nhật tuần trước. Sáng nay, Chủ nhật 26-1-2014, bên dưới đã là 26 Tết, hai anh em và vợ chồng đứa cháu con đứa em gái tôi chở nhau trên 2 chiếc xe gắn máy rời Saigon xuôi về miền Tây.

Cũng như thông lệ mọi năm, trong những ngày cận Tết này, chiều về miền Tây trên Quốc lộ 1 ken chật binh đoàn xe gắn máy của những người từ các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long trở về quê nhà ăn Tết sau một năm miệt mài cày bừa trên Saigon. Hầu như chiếc xe gắn máy nào cũng đã bị biến thành xe thồ – thồ người và hành lý, đùm đề quà Tết. Những người phải đi xe gắn máy về quê này hầu hết là dân lao động, không tay chân thì cũng văn phòng. Vì thế, quà Tết mà họ tha về quê chẳng có những loại sang trọng, đắt tiền. Nhiều nhất là bánh kẹo, nước ngọt. Có mấy người chở ở yên sau những chiếc tivi cũ loại xài bóng đèn hình CRT ô dề được úp màn hình xuống dưới yên. Thôi thì cũ người mới ta và chúng vừa với cái túi tiền quá eo hẹp của những người về quê. Chắc chắn một điều là Tết này, nhà của những người chở tivi cũ về này sẽ vui hơn, rộn ràng hơn.

Những người về quê ăn Tết đã làm thành một dòng sông xe gắn máy (hay ấn tượng hơn là “dòng sông nón bảo hiểm”) trôi trên quốc lộ. Chuyện kẹt xe, nhất là ở những giao lộ, là cái chắc. Từ trung tâm quận 5, anh em tôi ra tới khúc cầu Bình Điền mất gần 50 phút.

Trên một đoạn lề đường ở Bình Chánh, những sạp bán quần áo, thú nhồi bông che dù san sát nhau. Những người bán hàng này không chỉ phục vụ cho các công nhân ở những nhà máy hay khu nhà trọ trong vùng, mà còn “vớt cú chót” hy vọng moi hầu bao còn lại của những người lao động về quê ăn Tết trước khi họ ra khỏi Saigon.

Trên đầu đường tránh ở thành phố Tân An, vừa qua khu nghĩa trang liệt sĩ, xuất hiện quá chừng những người bán nước giải khát, phần đông đồ nghề làm ăn chỉ cần một chiếc thùng mốp ướp nước đá kèm theo cây dù. Họ chỉ bán vào dịp lễ tết và đối tượng khách hàng của họ là những người về quê bằng xe gắn máy.

Cũng theo thông lệ mỗi lần đi xe gắn máy về quê, anh em tôi lại ghé vào một quán ăn ven đường ở thành phố Tân An có cái tên ấn tượng là Tiền Tỷ nằm ở gần góc ngã tư đường tránh và Quốc lộ 62 từ Tân An về Mộc Hóa. Tiệm này bán thức ăn ngon và khá rẻ (cô chủ nhắc rằng: anh có thấy mấy năm nay em có tăng giá đồng nào không?). Thấy tôi móc máy ảnh ra chụp, cô chủ quán tranh thủ lúc đứa em trai tôi vô bên trong trả tiền hỏi nhỏ: “Ổng ở bển dìa hà?” Nghe trả lời “ổng là nhà báo đó”, cô nàng vội vàng ra bàn thỏ thẻ nửa phân trần, nửa dằn dỗi: “Em có bán hàng mất vệ sinh gì đâu hay có chặt chém ai bao giờ đâu mà anh tính cho em lên báo.” Tôi nói rằng chỉ muốn chụp kỷ niệm với cái tên quán rất ấn tượng thôi. Cô chủ than: Dạo này làm ăn ế ẩm quá, nhà lại đi thuê, nên oải lắm. Anh có cách chi bày cho em với! Tôi bèn cà khịa: Em cứ việc thêm vô cái tên quán dòng quảng cáo rằng: “Ăn hủ tíu, trúng Tiền Tỷ” là khách kéo vào ăn cầu may thôi mà! Cô nàng bán vé số dạo xớ rớ gần đó coi mòi đồng tính với tôi à nghen.

Trên Quốc lộ 62, khu chợ Bắc Đông bữa nay chộn rộn và có màu sắc Tết rồi đó. Lúc nãy, tại một trạm xe buýt, tôi nhìn thấy một người đàn ông ăn mặc rặt miền quê vừa đi sắm Tết về đang ngồi chờ xe. Bên cạnh những giỏ bánh trái, rau quả là một chiếc thùng mới cáu của chiếc TV LED 32 inch hiệu Toshiba. Thiệt là thú vị với ý nghĩ “nông dân đi sắm Tết thời công nghệ”.

Dọc theo đường về miền Tây sau này bùng nổ phong trào quán nước võng với những chiếc võng giăng thay ghế ngồi. Khách chạy xe gắn máy xa có mỏi và khát nước thì ghé vào ngả lưng một lát. Chỉ có điều, khách mất cảnh giác, thăng luôn một giấc thì có khả năng người ở lại mà xe và hành lý đã “ngàn trùng xa cách”.

Từ trung tâm quận 5 về tới nhà anh chị Ba của tôi ở ấp Vàm Lớn (Thuận Nghĩa Hòa, Thạnh Hóa) khoảng 80km. Hồi xưa ở đây là nơi hẻo lánh, sông rạch cách trở. Bây giờ, xe ôtô chạy gần tới nơi và xe gắn máy chạy tới tận sân nhà. Ở hóc bà tó mà có cả nước máy. Điện, điện thoại và Internet kéo tận nhà. Ông anh bà chị tôi ngồi ở giữa Đồng Tháp Mười mà vẫn có thể kết nối real-time bằng cả âm thanh và hình ảnh với gia đình các con mình ở Canada và Nhật Bản.

Nhà anh chị tôi có mấy chậu mai ăm ắp nụ. Ông anh đã tuốt lá những cây mai này để cho một số cây nở vào dịp Tết và một số sẽ nở vào ngày mừng thọ anh lên 70 vào mùng 6 Tết.

Do anh em chúng tôi năm nay về trễ, anh chị Ba đã tảo mộ thay cho mấy đứa em từ bữa trước. Hôm nay tất cả anh em về sum họp chỉ còn nhiệm vụ ăn hai bữa cơm gia đình cho anh chị vui là đủ rồi.

Chập tối khi quay về Saigon, tôi gặp rất nhiều bạn trẻ quê miền Têy về nhà ăn Tết  từ Saigon đi đường tắt qua ngã Bà Hom tới thị trấn Đức Hòa rồi theo đường N2 rộng thênh thang dài 40km tới ngã ba giáp Quốc lộ 62 ở Thạnh Hóa. Từ đó họ rẽ phải chạy theo Quốc lộ 62 gần 20km tới thị trấn Kiến Bình rồi rẽ trái trổ ra Cai Lậy, xong rẽ phải tiếp tục xuôi Quốc lộ 1 về tận Cà Mau. Thấy những biển số xe An Giang, Kiên Giang vào lúc trời chập choạng tối mà tôi nao lòng cám cảnh cái nỗi niềm về quê đoàn tụ gia đình của họ. Một số bạn làn đầu đi tắt nên hỏi thăm tôi đường đi. Sẵn dịp có vợ chồng đứa em gái chạy xe từ Thạnh Hóa về thị xã Kiến Tường có đi ngang Kiến Bình, tôi đã kêu mấy bạn kia chạy theo để được dẫn đường tới chỗ có thể đi ra Cai Lậy.

Quốc lộ 1 về đêm những ngày này luôn có một dòng đèn xe gắn máy sáng nối nhau liên tục trên chiều xuôi về miền Tây. Còn chiều đi lên Saigon thênh thang vì quá ít xe. Tình trạng này sẽ đảo ngược vào sau Tết, khi người miền Tây phải trở lại Saigon tiếp tục một năm ngược xuôi kiếm sống mới.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 26-1-2014)

Chợ trời ở Bình Chánh.

Những điểm bán nước giải khát ở khúc đầu đường tránh tại Tân An.

Chợ Bắc Đông trên Quốc lộ 62 từ Tân An về Kiến Tường.

Bốn anh em tôi bên nhà cha mẹ.

Anh Ba tôi bên một chậu mai.