Một chiếc máy bay Boeing B777-300 của hãng hàng không Jet Airways (Ấn Độ) hôm 8-8-2014 đang bay từ Mumbai (Ấn Độ) tới Brussels (Bỉ) đã đột ngột rơi xuống tới 5.000 feet (1.500 mét) trên bầu trời Ankara (Thổ Nhĩ Kỳ).

Trung tâm kiểm soát không lưu Ankara ATC đã lập tức điện hỏi chuyến bay 9W-228 vì sao lại tự ý hạ thấp độ cao từ cao độ đã được họ chỉ định là 34.000 feet (10.363 mét).

Rồi trong cuộc liên lạc khẩn cấp, Trung tâm Ankara ATC đã yêu cầu máy bay của Jet Airways ngay lập tức lên độ cao 32.000 feet vì bầu trời khu vực này dạo gần đây tấp nập máy bay hơn bình thường do các hãng hàng không bay né bầu trời Iraq và Ukraine sau thảm kịch MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines ngày 17-7-2014 bị bắn rơi khi đang bay trên bầu trời miền đông Ukraine khiến 298 người chết. Viên phi công phụ đã lập tức đánh thức phi công chính để đưa máy bay lên độ cao được yêu cầu.

Kết quả điều tra của nhà chức trách sau đó mới khiến mọi người té ngửa. Lúc đó, viên phi công trưởng đang tranh thủ ngủ trong buồng lái. Còn nữ phi công phụ thì đang mãi mê với chiếc tablet của mình, không để ý máy bay đang lao xuống.

Các trung tâm ATC của châu Âu dạo sau này đã tập trung một đặc biệt hơn trong chuyện quan sát các chuyến bay bảo đảm cho chúng bay đúng lộ trình của mình trong khu vực cực kỳ nhạy cảm này. Láng cháng là tai nạn thảm khốc có thể xảy ra. Sự cố hôm 8-8 vẫn còn may mắn. Lúc đó có một chiếc máy bay khác đã được trung tâm không lưu hướng dẫn bay ở độ cao mà chiếc 9W-228 lao xuống.

Ban Tổng giám đốc Hàng không Dân sự Ấn Độ (DGCA) mãi tới ngày 12-8 mới hay tin về sự cố này khi Tổng giám đốc Lalit Gupta nhận được một tin nhắn SMS nặc danh thông báo về “cú rơi không kiểm soát” đó. Tối hôm đó, hãng Jet đã xác nhận với Lalit Gupta sự việc này. Ngay ngày hôm sau, hai viên phi công của chuyến bay 9W-228 đã bị đình chỉ bay để điều tra.

Theo các nhân viên điều tra của DGCA, lúc đó, phi công trưởng đã cài chế độ bay tự động và ngủ một chập. Việc các phi công thay phiên nhau ngủ trong buồng lái trên các chuyến bay dài là bình thường. Viên nữ phi công phụ lúc đó có trách nhiệm kiểm soát để bảo đảm máy bay bay đúng lộ trình và các thông số quy định. Chị giải thích lúc đó mình đang kiểm tra chiếc túi bay điện tử (electronic flight bag, EFB), một chiếc tablet được nạp sẵn tất cả các tài liệu của máy bay. Vì thế, chị không phát hiện máy bay đang hạ thấp xuống.

Một quan chức cao cấp của DGCA cho biết các nhà điều tra đang cố gắng tìm hiểu xem điều gì đã thực sự xảy ra trong buồng lái hôm đó. Phải chăng đã có một nút nào đó trên bảng điều khiển bị nhấn lầm? Phi công phụ đang làm gì lúc đó? Có thiệt là chị đang tham khảo thông tin trên tablet hay thực tế cũng đang ngủ?

Tin này loan ra, không chỉ có các người khác có mặt trên chuyến bay đó mà cả trên những chuyến bay khác lúc đó đang bay trong khu vực phải một phen hú hồn. Mai mốt có lẽ ngành hàng không nên quy định các phi công trước khi cho máy bay cất cánh phải thông báo cho hành khách biết, đại loại như: “Báo cáo, hai phi công chúng tôi đã ngủ đủ giấc và đang tỉnh táo.” Nếu cẩn thận hơn nữa thì họ nên cho biết thêm: “Chúng tôi không có bất ổn gì với vợ (hay chồng).” hay “Chúng tôi chớ hề bị thất tình” hay “chớ hề bị bồ đá”.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 15-8-2014)

– Ảnh: Một chiếc Boeing 777-300ER của hãng hàng không Jet Airways. (Nguồn ảnh: Internet. Thanks).