Ba “siêu sao” tại APEC Beijing 2014

Posted by phphuoc on November 13, 2014 in BÀI VIẾT, THEO DÒNG THỜI SỰ Comments Off

Trong một bài bình luận về Cuộc gặp thượng đỉnh chính thức lần thứ 22 của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) tại Bắc Kinh (ngày 10 và 11-11-2014), tôi đã dùng hình tượng “thế giới ngổn ngang” để nói về tâm trạng và thực trạng của các nhà lãnh đạo 21 nền kinh tế thành viên khi đi phó hội. Tuy chỉ có 19 nước và 2 vùng lãnh thổ (Đài Loan và Hong Kong), chẳng thấm vào đâu so với số lượng thành viên Liên Hiệp Quốc hiện nay tới 193 nước, nhưng APEC quả là một chốn tụ hội quần hùng, có gần như đủ mặt những tay chơi thế giới và khu vực. Ba cột trụ chính của thế giới ngày nay là Mỹ, Nga và Trung Quốc đều có đủ.

Tất nhiên mọi ánh mắt của cộng đồng thế giới đều tập trung vào 3 siêu sao: Tổng thống Mỹ Barack Obama, Tổng thống Nga Vladimir Putin, và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (Xi Jinping). Thực tế là trong các sự kiện chung của cuộc gặp APEC lần này, cả ba nhân vật này đều đi đầu và ở vị trí trung tâm.

Và cũng tất nhiên, cả 3 nhân vật này đã phải diễn tuồng hơi nhiều, hầu hết các dịp cùng có mặt của họ mang hàm lượng ngoại giao đậm đặc, tức là theo cái “xì-tai” (style) mà ông bà minh mô tả “bằng mặt mà không bằng lòng”. Chẳng biết do bàn tay của “mụ bà” hay “phù thủy” sắp xếp mà cả ba nhà lãnh đạo này cùng xuất hiện trong buổi dạ tiệc welcome dinner tối 10-11 trong 3 chiếc áo đại cán bằng lụa màu tím (có tới 3 màu để chọn, hai màu kia là xanh lá và nâu).

Mà đâu có ai “ngây thơ cụ” tới mức không biết cả ba nước Mỹ, Nga và Trung Quốc vốn đối đầu với nhau, thường xuyên căng thẳng với nhau hết chuyện này tới vụ khác. Chỉ biết tự trấn an nhau theo cái “phong cách” AQ rằng: Cũng còn hên là họ chưa găng tới mức hỗng thèm ngó mặt nhau.

Giới truyền quốc tế bình luận rằng tại cuộc gặp APEC lần này, Trung Quốc thắng lớn nhất và Mỹ mất mát nhiều nhất. Điều này thì dựa trên tương quan lực lượng và tình thế đôi bên, người ta đã xủ quẻ được ngay từ trước khi chiếc chuyên cơ Air Force One của ông chủ Nhà Trắng hạ cánh xuống sân bay Bắc Kinh ngày 10-11-2014. Không chỉ là nước chủ nhà cuộc gặp APEC lần này, Trung Quốc trong lần thứ 2 đăng cai tố chức cuộc gặp thượng đỉnh APEC (lần trước tại Thượng Hải tháng 11-2001) có vị thế hoàn toàn khác hẳn. Theo một cách tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Trung Quốc hiện là nền kinh tế lớn số 1 của thế giới và có dự trữ ngoại tệ lên tới 4.000 tỷ USD, đồng thời là một thị trường tiêu thụ lớn nhất toàn cầu (hơn 1,3 tỷ dân), và một đại công xưởng sản xuất lớn nhất hành tinh. Trong khi đó, Mỹ vẫn đang còn phải vật lộn với khủng hoảng kinh tế và là một “con nợ” lớn của Trung Quốc (Bắc Kinh là “chủ nợ” nước ngoài lớn nhất, đang giữ 8% tổng mức nợ công của Mỹ, cụ thể vào khoảng 1.200 tỷ USD). Bản thân Sir O. tới Bắc Kinh với gánh nặng thất bại của đảng Dân chủ của ông trong Ngày Bầu cử (Election Day) 2014 trước đó một tuần. Hai năm còn lại của ông tại Nhà Trắng sẽ rất khó khăn khi cả hai viện của Quốc hội đều nằm trong tay đảng Cộng hòa.

Qua ngày 12-11-2014, ngồi xem lại những hình ảnh mà các tay máy quốc tế canh me chụp các nhà lãnh đạo tại cuộc gặp APEC, tôi thấy có nhiều điều hỉ nộ ái ố.

Được săn ảnh nhiều nhất là hai ông Obama và Putin. Rõ ràng cả hai ngài đều tìm cách tối đa để tránh đụng mặt nhau. Thường thì họ tự lảng nhau ra hay kẹt lắm thì “gặp nhau làm ngơ” như thể không có người kia trên cõi trần đời này. Còn lỡ không thể tránh khỏi giáp mặt nhau, hai ông cũng trao đổi đôi điều gì đó (mà báo chí nước ngoài gọi là “low profile”) rồi “anh đi đường anh, tôi đường tôi, tình nghĩa đôi ta có thế thôi” (thơ Thế Lữ). Điều tức cười ở chỗ trong khi Sir O luôn gồng căng cứng người khiến khuôn mặt vốn dĩ khổ sở càng thêm thấy mà thương hơn, thì Sir P lại tỉnh bơ, có khi còn ra vẻ “khiêu khích” nữa chớ.

Thế rồi đã xảy ra tình huống “ngao sò tranh nhau, ngư ông đắc lợi”. Trong khi “ngúng nguẩy” lẫn nhau, hai ngài “tông tông” Mỹ và Nga lại ra sức “show hàng” cho thiên hạ thấy cái level “hữu hảo” giữa mình với chủ nhà Trung Quốc. Hễ Ngài Obama và Ngài Tập hay Ngài Putin và Ngài Tập xáp lại với nhau là hai bên cười tươi hơn hớn. Thiển nghĩ nếu như trong lòng các “đệ nhất chính khách” ấy cũng nở hoa tươi tắn như gương mặt họ thì thiên hạ thái bình tới nơi rồi.

Cả hai Ngài O và Ngài P lại xa luân chiến trổ tài “gentleman” với Đệ nhất phu nhân Trung Quốc Peng Liyuan (Bành Lệ Viện). Gây sốc nhất là sự việc xảy ra trong buổi tối chiêu đãi trình diễn đèn hoa và bắn pháo hoa tại Khu Thủy Cung Bắc Kinh (National Aquatics Center/Water Cube) tối 10-11. Ông Tập và phu nhân ngồi giữa hai “đệ nhất thượng khách” Sir O và Sir P. Có số đỏ được sắp xếp ngồi kế bên thiếu tướng ca sĩ trở thành đệ nhất phu nhân Trung Quốc, khi thấy ngoài trời lạnh, Sir P đã lấy một chiếc áo khoác (không nhìn rõ lắm, có người nói là áo khoác – coat, phóng viên hãng tin Mỹ AP tại Bắc Kinh nói là khăn choàng – shawl, thậm chí có kẻ nói đó là cái tấm mền len được để sẵn phòng khi khách bị lạnh) rồi đứng lên hào hiệp choàng lên vai bà Bành. Chỉ có điều ngay sau đó một nữ nhân viên phục vụ đã “giải cứu con tin” bằng cách thay cái “gì đó” kia bằng một chiếc áo khoác cho Đệ nhất phu nhân của mình. Thiệt là lịch sự, bà Bành đã khẽ nghiêng đầu như xin lỗi Sir P. Cũng vì cái sự kiện này mà Sir P bị cộng đồng mạng “chém gió” hay “ném đá” tơi bời. Nhưng thiệt tình, bị rơi vào tình huống đó, quý ông nào mà chẳng ra tay như Sir P.