Chỉ còn chưa đầy một tháng nữa là tới thời hạn 31-12-2014 để tất cả binh lính nước ngoài thuộc NATO rút ra khỏi Afghanistan. Câu hỏi mà người ta đặt ra lâu nay là liệu các lực lượng của nước Nam Á này có đủ sức để một mình chiến đấu chống lại lực lượng phiến quân Hồi giáo cực đoan Taliban và các nhóm nổi dậy khác không? Và liệu bi kịch của Iraq có lặp lại ở Afghanistan không?

Sao lại lôi Iraq vào đây? Vì Afghanistan và Iraq là hai cuộc chiến tranh hải ngoại lớn nhất là dài nhất do Mỹ tiến hành trong cuộc chiến chống khủng bố quốc tế sau sự kiện bi thảm ngày 11-9-2001, khi khủng bố Hồi giáo tấn công ở ngay nước Mỹ giết chết gần 3.000 nạn nhân. Mỹ đưa quân vào Iraq năm 2003, hai năm sau khi vào Afghanistan, và rút hết quân vào giữa tháng 12-2011 sau 8 năm 8 tháng tham chiến. Kể từ đó Iraq hầu như bị rơi tự do với nhiều bất cập của cả bộ máy chính quyền lẫn lực lượng quân đội. Cuộc chiến tranh Iraq đã làm kiệt quệ kinh tế đất nước và phá nát mọi giềng mối xã hội của một trong những nơi là cái nôi văn minh nhân loại (nền văn minh Lưỡng Hà). Nội bộ người dân Iraq bị chia năm xẻ bảy với những cuộc trả thù ăn miếng trả miếng đẫm máu giữa hai phái Hồi giáo Shiite và Sunni. Và môi trường đó là chỗ phát triển cho những lực lượng cực đoan, đặc biệt là lực lượng tự xưng là “Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria” (ISIS).

Ở Afghanistan, mặc dù đã được NATO, chủ yếu là Mỹ, ra sức huấn luyện cũng như trang bị, nhưng rõ ràng lực lượng an ninh của Aghanistan, hiện khoảng 350.000 quân, còn quá non yếu và đầy bất cập.

Binh lính Afghanistan trong một cuộc tuần tra ở vùng biên giới giáp Pakistan – nơi Taliban đặt đại bản doanh.

Hãng tin Anh Reuters (1-12-2014) dẫn lời của Ahmadullah Anwari, chỉ huy cảnh sát của quận Sangin (tỉnh Helmand), một trong những quận bạo lực nhất của Afghanistan, nói rằng họ chỉ đủ lựu đạn để phát cho mỗi đồn cảnh sát 3 quả. Trong khi đó ở đây hầu như ngày nào cũng xảy ra những cuộc tấn công của quân Taliban vào các lực lượng an ninh. Ông than: “Đôi lúc có tới 200 tên Taliban tấn công vào các đồn của chúng tôi và nếu không được quân đội tăng cường, chúng tôi đã bị thua. Thật là xấu hổ để nói rằng chúng tôi không có đủ vũ khí và thiết bị. Nhưng đó là một thực tế đau lòng.”

Cuộc chiến tranh kéo dài 13 năm qua ở Afghanistan cũng đã phá nát đất nước Nam Á này cả kinh tế lẫn xã hội.

Trong lộ trình rút quân khỏi Afghanistan, từ mấy năm nay Mỹ đã đổ khoảng 61 tỷ USD vào việc huấn luyện cho lực lượng nước này để có thể tự bảo vệ đất nước mình. Các chỉ huy của cả Mỹ lẫn Afghanistan đều không ngừng ca ngợi lòng dũng cảm và tính hiệu quả của các lực lượng sở tại mà họ nói là đang kiểm soát hầu hết lãnh thổ. Trong năm 2014 này đã có hơn 4.600 binh lính và cảnh sát của Afghanistan đã bị Taliban giết chết.

Nữ quân nhân Afghanistan.

Nếu như ở Iraq, binh lính thường bỏ chạy khi bị quân ISIS tấn công, ở Afghanistan, bi kịch không chỉ tương tự. Do đặc thù xã hội nước này, Taliban đã cài cắm được những gốc rễ sâu rộng trong các cộng đồng và thậm chí luôn khoe rằng có ngày càng nhiều người của mình nằm trong hàng ngũ quân đội và cảnh sát.

Rút kinh nghiệm từ Iraq khi Mỹ rút hết quân về nước, ở Afghanistan, Mỹ và NATO đã đạt được những thỏa thuận hợp tác an ninh song phương với chính phủ của Tổng thống mới được bầu của Afghanistan là Ashraf Ghani để cho một lực lượng NATO khoảng 12.000 quân (trong đó có khoảng 10.000 lính Mỹ) tiếp tục ở lại nước này một thời gian nữa, chủ yếu để tiếp tục huấn luyện và yểm trợ cho các lực lượng sở tại khi cần thiết.

Chưa biết sao nhưng rõ ràng trong lúc một số lượng lớn quân NATO vẫn còn hiện diện, lực lượng Taliban đang ngày càng thêm lộng hành. Những vụ đánh bom liều chết và tấn công vào các mục tiêu quân sự và dân sự đang tăng lên. Bình quân mỗi ngày có hơn 50 vụ. Trong 6 tháng đầu năm 2014 có hơn 1.500 dân thường bị giết chết, tăng 17% so với năm ngoái. Liên Hiệp Quốc đánh giá năm 2014 là năm chết chóc nhất cho dân thường trong suốt cuộc chiến tranh Afghanistan.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 2-12-2014)

+ Nguồn ảnh: Internet. Thanks.

+ Có thể đọc bản in trên báo CA TPHCM 2-12-2014