Sáng 18-12-2014, khi hay tin tôi và bạn Thành Luân (báo Thanh Niên) ra Hà Nội tham gia chuyến thăm nhà máy Samsung Thái Nguyên do Công ty Samsung Vina tổ chức cho một số nhà báo, anh bạn Đồng Xu ở Hà Nội mời hai anh em đi uống cà phê tại quán cà phê Cộng (101 đường Vạn Phúc) gần khách sạn Lotte Hotel Hà Nội mà nhóm nhà báo miền Nam nghỉ. Anh bạn chủ nhà quá chu đáo và tình cảm đã tặng hai anh em tôi mỗi người nửa ký cốm Vòng, loại cốm rót. Anh nói mình phải dặn trước người bán từ tối hôm trước và sáng nay coi như anh “càn quét” hết nia cốm của bà bán cốm.

Tác giả và bạn Đồng Xu (bên phải) và bạn Thành Luân tại quán cà phê Cộng (101 Vạn Phúc, Hà Nội).

Một trong những món ăn dân dã nổi tiếng của Hà Nội là món cốm Vòng. Quê hương của món ăn đặc sản này là làng Vòng thuộc thôn Hậu, nay nằm trên địa bàn phường Dịch Vọng, quận Cầu Giấy.

Món cốm Vòng được làm bằng những hạt lúc nếp cái hoa vàng non khi vừa qua giai đoạn làm đòng, chứa nhiều sữa và chất dinh dưỡng. Sau khi được tuốt ra khỏi bông lúa, những hạt nếp non được rang trên lửa củi rồi đem giã ngay khi vẫn còn nóng. Phải qua 7 lần giã cối bằng tay và sàng sảy cho sạch lớp vỏ trấu, những hạt gạo nếp non trở nên dẹp và được hồ bằng nước lá mạ cho lên màu xanh đặc trưng.

Cốm Vòng có nhiều loại. Ngon nhất là cốm lá me là những mảnh nhỏ của gạo nếp vỡ ra và được giã mỏng dính như lá me. Những hạt cốm bé tí này thu được trong lần sảy đầu tiên, số lượng rất ít. Nó tương tự như gạo tấm thu được trong quá trình xay lúa. Kế đó là cốm rót thu được trong lần sảy thứ hai, là những hạt nếp non được giã dẹp và quện vào nhau thành từng mảng. Cốm rót cũng không có nhiều lắm, chỉ chiếm chừng 2 phần 10 lượng cốm mỗi mẻ. Còn lại là cốm đầu nia, loại có nhiều nhất. Còn cốm mộc là loại cốm được làm ở cuối mùa, thường dưới hình thức cốm khô, chủ yếu là để ăn tạm cho đỡ ghiền mà chờ mùa tới.

Cốm Vòng cũng tương tự như cốm dẹp của người miền Tây Nam bộ, chỉ khác là cốm dẹp có màu trắng.

Cốm Vòng có loại tươi và loại khô. Cách chế biến phổ biến là người ta nấu cốm như nấu xôi. Ăn cốm với chuối già rất ngon và lạ miệng. Cũng có món chè cốm, bánh cốm,…

Giá bán cốm Vòng hiện nay từ 250.000 đồng tới 300.000 đồng một ký. Nghe nói hiện nay có những loại cốm Vòng giả, bị cho thêm hóa chất hay màu cho nó xanh màu cốm.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 20-12-2014)

Xin mời xem video: