Có lẽ chuyện một người không có chút kinh nghiệm nào về chính trị, hành chính hay quân sự đột nhiên trở thành nguyên thủ quốc gia, người đứng đầu chính phủ là cực kỳ hiếm không chỉ ở Mỹ mà còn trên khắp thế giới. Ông Donald Trump là một người “không đúng quy trình và hợp chuẩn” như vậy. Nhưng ngược lại, ông có cái mà hầu hết các chính khách không có và cũng là thứ mà dân chúng cần thiết vô cùng, đó là kinh nghiệm và tài làm giàu.

Khi phải lựa chọn giữa một nhà chính trị dạn dày kinh nghiệm và tài ba, có tố chất ngoại giao có thể nâng cao vị thế của nước Mỹ trên trường quốc tế về đối ngoại với một nhà kinh doanh nổi tiếng đang muốn nhảy vào lò lửa chính trị để cứu chữa những tật bệnh nội địa, vực nền kinh tế đất nước dậy và tập trung chăm lo cho công dân nước mình là ưu tiên hàng đầu, cử tri Mỹ đã có quyết định bằng lá phiếu trong cuộc bầu cử tổng thổng Hoa Kỳ lần thứ 58 ngày 8-11-2016.

Không ai hiểu nội tình nước Mỹ bằng chính các công dân Mỹ. Không ai hiểu nước Mỹ và người Mỹ đang cần gì bằng chính người Mỹ. Nhiều bạn bè tôi là công dân Hoa Kỳ, nghĩa là đã định cư ở Mỹ ít nhất 5 năm, chia sẻ là họ muốn có một sự thay đổi hoàn toàn. Mà để có thể tạo ra một sự thay đổi đột phá cho cơ chế công quyền nói riêng và cho đất nước Mỹ nói chung, không ai thích hợp bằng một người như ông Trump. Với tính cách khác thường, kinh nghiệm làm giàu và chưa hề làm chính trị, ông Trump được kỳ vọng có thể không bị cuốn vào những nền nếp cũ của bộ máy đã làm nhiều người Mỹ chán ngán.

Tôi mới được tham khảo kế hoạch hành động của 100 ngày đầu tiên làm Tổng thống Hoa Kỳ mà ông Trump đưa ra trong một cuộc họp mặt hàng ngàn người tại thành phố Gettysburg (bang Pennsylvania) ngày thứ Bảy 22-10- 2016, tức 17 ngày trước ngày bầu cử Tổng thống năm 2016. Ông Trump nói thẳng ông không phải là một nhà chính trị và cũng không hề muốn trở thành một nhà chính trị. Nhưng là một người cực kỳ yêu nước, ông nhận ra mình không thể tiếp tục làm kẻ khoanh tay đứng ngó mà phải ra tay “cứu dân giúp nước”, và hiểu mình có thể làm được điều đó. Cuối bản kế hoạch 100 ngày đầu tiên nếu đắc cử tổng thống, ông Trump tự tin khẳng định cử tri Mỹ sẽ bỏ phiếu cho bản kế hoạch hành động này.

Báo Washington Post (4-11-2016) đã gọi đây là “100 ngày khủng khiếp” (The first 100 horrific days of a Trump presidency). Và quả thật, nghe và đọc bản kế hoạch này, tôi hiểu thêm được câu khẩu hiệu tranh cử (presidential campaign slogan) rất Mỹ “Make America Great Again!” (Hãy làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) của ông Trump. Chưa cần biết thực tế sau này có làm được không, nhưng những gì ông Trump nêu ra trong bản kế hoạch 100 ngày này có sức kích thích nhiều người Mỹ thiệt là đặc biệt và mãnh liệt. Chúng chạm tới tận tim gan phèo phổi tâm trí của nhiều người Mỹ, trỏ trúng khía vào những tâm tư nguyện vọng và cả nỗi ấm ức của nhiều người Mỹ, dĩ nhiên đặc biệt là với những công dân Mỹ lâu nay không hài lòng với những gì mà chính quyền của đảng Dân chủ do Tổng thống Barack Obama làm trong 2 nhiệm kỳ cả thảy 8 năm qua.

Bạn có thể đọc bản dịch tiếng Việt của bản kế hoạch 100 ngày này.

Hay đọc bản lịch trình hàng ngày bằng tiếng Anh.

Còn đây là toàn văn bản kế hoạch “kinh hoàng” đó do chính ông Trump trình bày được ghi hình và phát trên mạng YouTube (bạn có thể chọn cho hiển thị phụ đề tiếng Anh).

Tôi tin rằng, sau khi đọc và nghe bản kế hoạch 100 ngày hành động của ông Trump, bạn sẽ hiểu thêm vì sao “con ngựa ô” này lại về ngược trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2016.

Ở đây cũng không thể nói “mạnh vì gạo, bạo vì tiền” được. Theo kênh truyền hình Mỹ CBS News (8-11-2016), tổng chi phí cho cuộc tổng tuyển cử liên bang năm 2016 là 6,8 tỷ USD. Tổ chức phi lợi nhuận Center for Responsive Politics ước tính chi phí cho cuộc chạy đua tay đôi Clinton-Trump là hơn 2,65 tỷ USD (thấp hơn một chút so với mức 2,76 tỷ USD cho cuộc tranh đua Obama-Romney năm 2012). Đừng nghĩ là tỷ phú, ông Trump đổ tiền cho tranh cử đâu. Thật sự là dân kinh doanh sừng sỏ, ông biết giá trị của từng đồng xu và đã chi tiêu chúng một cách hiệu quả nhất. Theo số liệu của Center for Responsive Politics, chi phí tranh cử của bà Clinton là 687,2 triệu USD, trong khi của ông Trump là 306,9 triệu USD.

Cuối cùng, tôi xin nói rằng, thế giới chẳng ai có thể hiểu trước nổi ông Trump sẽ đảm đương trọng trách Tổng thống Hoa Kỳ, nhân vật quyền lực số 1 thế giới, như thế nào đâu. Có lẽ chính ông còn không hiểu nổi mình nữa là. Có thể ông sẽ để cho cá tính của mình chi phối. Nhưng hy vọng với đội ngũ cố vấn và những ràng buộc chặt chẽ của luật pháp Mỹ, ông Trump sẽ làm tốt được công việc khi ngay lần đầu tiên tập làm chính trị lại với ngay cương vị ông chủ Nhà Trắng. Đó là lý do mà trong bài phát biểu đầu tiên ngay sau khi đắc cử sáng sớm 9-11-2016 tại thành phố New York, Tổng thống mới được bầu Donald Trump đã gọi đây làm một công việc rất nóng bỏng và ông đã kêu gọi mọi người cùng giúp mình.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh: Internet. Thanks.

Đệ nhất gia đình mời của Hoa Kỳ.