PHP RỦ RỈ RÙ RÌ:

Sao mà dạo sau này nước Việt chúng ta ngày càng lộ diện nhiều người có biệt tài nói “uyển ngữ”. Đặc biệt là những người có chức tước quyền hành.

Từ điển bách khoa thứ gì cũng biết tuốt Wikipedia giải thích “uyển ngữ” là “khinh từ, hay nói giảm nói tránh, là thuật ngữ ngôn ngữ học và văn học dùng để chỉ lối nói tinh tế và tế nhị. Nó là biện pháp tu từ ngược lại với ngoa dụ và, ở phương diện nào đó, khá gần với nhã ngữ.”

Thì ra uyển ngữ thuộc phạm trù tu từ học được vận dụng cho mục đích “nói giảm, nói tránh”.  Nói nôm na là dùng uyển ngữ để tránh nói đích danh một cái gì đó mà người nói nghĩ là tế nhị, nhạy cảm, bất lợi cho mình hay ai đó.

Còn nhớ vào ngày 30-2 một năm nào đó, tôi đã hỏi một cô chưn dài rằng: “Anh có thể tế nhị với em không?” Cô nàng ngay lập tức gật đầu. Và tôi đã… Bởi “tế nhị” là tiếng Hán Việt có nghĩa “tế (cúng)” và “nhị (hai)”. “Cúng hai” đọc lái thành “cái hun”.

À mà ngôn ngữ ngây thơ và đơn giản như của tôi thì không thể gọi là uyển ngữ được rồi.

Tôi không dám cả gan mà nói rằng “uyển ngữ” là một di sản của 4.000 năm văn hiến. Cụ tổ Lạc Long Quân và Âu Cơ về bắt tội tôi sao!

Tôi chỉ e rằng việc lạm dụng “uyển ngữ” cứ như thế này mà làm miết có thể biến nó thành “ảo ngữ” hay tệ hơn nữa là “khuyển ngữ”.

Ghét ghê vậy đó!

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh từ Internet chỉ mang tính minh họa cho cái sự “ảo diệu”. Thanks.