Sau khi kết thúc ngày Đề cử 13-9-2017, bà Halimah Yacob, 62 tuổi, đã trở thành tổng thống được bầu thứ 8 của Cộng hòa Singapore và tối 14-9 tuyên thệ nhậm chức. Bà là nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử nước này và là tổng thống đầu tiên là người gốc Malay trong vòng 47 năm nay. Nếu mọi sự đúng như ý muốn của bà, Madam Halimah cũng sẽ là tổng thống đầu tiên của Singapore sống trong một căn hộ chung cư do nhà nước xây dựng và quản lý (của cơ quan Housing Board) trong nhiệm kỳ của mình. Tất nhiên, do nhiệm kỳ tổng thống dài tới 6 năm, nên “que sera sera” (biết ra sao ngày sau).

Cựu Chủ tịch Nghị viện Singapore, bà Halimah Yacob ngày 13-9-2017 và chồng là Mohammed Abdullah Alhabshee đã đến Trung tâm Đề cử nộp hồ sơ đề cử tổng thống. (REUTERS/Edgar Su)

Tân Tổng thống Halimah Yacob và phu quân Mohammed Abdullah Alhabshee vẫy tay chào những người ủng hộ trước khi rời Trung tâm Đề cử ngày 13-9-2017. (REUTERS/Edgar Su)

Trước đó, vào năm 2013, bà Halimah đã trở thành nữ Chủ tịch Nghị viện đầu tiên của Singapore.

Người gốc Malay là dân tộc đông thứ 2 ở Singapore (chiếm 13,4%), trong khi người gốc Hoa chiếm đa số áp đảo (74,1%) và người gốc Ấn đông thứ ba (9,2%). Theo số liệu thống kế vào giữa năm 2015, đảo quốc Singapore chỉ có 5.535.000 cư dân, trong đó có 3.375.000 người (chiếm 60,98%) là công dân và 2.160.000 người còn lại (39.02%) là thường trú nhân (permanent resident, hay người có thẻ Xanh: 527.700 người) và sinh viên hay người lao động nước ngoài (1.632.300 người).

Singapore là một nước cộng hòa nghị viện (parliamentary republic) theo kiểu phương Tây do thủ tướng nắm quyền điều hành đất nước. Thủ tướng hiện nay là ông Lee Hsien Loong (Lý Hiển Long) sinh tháng 2-1952, con trai trưởng của nhà lập quốc Lee Kuan Yew (Lý Quang Diệu) và trở thành thủ tướng thứ ba của Singapore từ năm 2004. Tổng thống được bầu ra trong một cuộc bỏ phiếu phổ thông (popular vote) và hầu như chỉ là một chức vụ lễ nghi (ceremonial post); mặc dù theo Hiến pháp là có quyền phủ quyết (veto) đối với một số quyết định hành pháp được quy định, như việc sử dụng các nguồn lực quốc gia (national reserves), và có quyền bổ nhiệm các thẩm phán.

Giới bình luận chính trị nói rằng việc bầu bà Halimah làm tổng thống là một giải pháp giúp hòa hợp dân tộc và ổn định chính trị. Đây là cuộc bầu cử tổng thống đầu tiên ở Singapore áp dụng quy định dành riêng cho một trong các cộng đồng (người Hoa, người Malay, người Ấn hoặc các cộng đồng thiểu số khác). Theo quy định, cuộc bầu cử tổng thống sẽ được dành riêng cho cộng đồng không có bất cứ thành viên nào là tổng thống trong suốt 5 nhiệm kỳ gần nhất.

Trong cuộc bầu cử tổng thống 2017 có 3 ứng cử viên gốc Malay ra tranh cử là bà Halimah Yacob và hai ông Mohamed Salleh Marican và Farid Khan. Tuy nhiên, ngày 11-9, Cơ quan Bầu cử (Elections Department) đã bác bỏ tư cách ƯCV của hai ông này vì họ không đáp ứng yêu cầu là ƯCV khu vực tư nhân phải lãnh đạo công ty và có cổ phần trị giá ít nhất là 500 triệu SGD (khoảng 370 triệu USD). Cuối cùng chỉ có một mình bà Halimah với hơn 40 năm công tác và 4 năm là người đứng đầu Nghị viện được cấp chứng nhận tranh cử vì theo quy định thì ƯCV khu vực nhà nước chỉ cần giữ chức vụ quan chức cao cấp trong ít nhất 3 năm. Cũng có 2 ƯCV khác nhưng họ đã bị loại ngay từ “vòng gửi xe” do không phải người gốc Malay. Vậy là, cuộc bầu cử Tổng thống Singapore 2017 chỉ có một ƯCV duy nhất là bà cựu Chủ tịch Nghị viện Singapore. Vào ngày Đề cử (Nomination Day) hôm 13-9-2017, bà đã đến Trung tâm Đề cử để nộp hồ sơ được đề cử.

Chính vì điều này mà cuộc bầu cử tổng thống lần này đã có “lời ra tiếng vào”. Bà Halimah đã nói trong một diễn văn tại văn phòng đề cử (election nominations office) rằng: “Mặc dù đây là một cuộc bầu cử được dành riêng (reserved election), nhưng tôi không phải là một tổng thống được dành riêng (reserved president).” Bà nhấn mạnh: “Tôi là một tổng thống cho mọi người. Bất luận có bầu cử hay không, lời hứa cửa tôi vẫn là phục vục mọi người và tôi sẽ phục vụ bằng sinh lực lớn nhất, với công việc chuyên cần, với cùng một sự say mê và tận tụy.” Trong cuộc họp báo công bố việc ứng cử ngày 29-8, bà Halimah đã đưa ra câu khẩu hiệu tranh cử “Do Good Do Together” (hãy làm tốt, hãy làm cùng nhau).

Bà Halimah Yacob tại cuộc họp báo công bố tranh cử ngày 29-8-2017.

Bà Halimah Yacob và êkip tranh cử ngày 30-8-2017 đã tới Cơ quan Bầu cử làm thủ tục.

Thay vì chuyển vào sống và làm việc tại Phủ Tổng thống Istana, tân Tổng thống Singapore cho biết bà sẽ vẫn sống tại căn hộ lớn trên tầng 6 chung cư ở Yishun mà mình và gia đình chung sống đã hơn 30 năm nay. Đó là một căn hộ lớn được ghép bằng hai căn hộ 4 phòng và 5 phòng. Bà và chồng là Mohamed Abdullah Alhabshee, 63 tuổi, có 2 con trai và 3 con gái tuổi từ 26 tới 35. Bà Halimah nói rằng mình sẽ để chuyện an ninh lại cho Bộ An ninh lo. “Tôi nghĩ họ biết cách để bảo đảm an ninh cho khu vực này.”

Căn hộ trên tầng 6 chung cư của bà Halimah Yacob sau khi bà trở thành Tổng thống Singapore với những nhân viên an ninh túc trực.

Sau khi bà Halimah đắc cử Tổng thống Singapore, nhân viên an ninh đã có mặt nhiều hơn ở trước căn hộ và chung quanh chung cư bà sống.

Thật ra trong thời gian giữ chức Chủ tịch Nghị viện Singapore (từ tháng 1-2013 tới tháng 8-2017), bà Halimah đã có những thỏa thuận về an ninh rồi.

Bà Halimah cũng nói rằng việc sống tại căn hộ đó giúp cho sức khỏe bà tốt hơn, khi bà vẫn sử dụng cầu thang bộ lên xuống căn hộ thay vì dùng thang máy. Mỗi sáng bà vẫn tập thể dục ít nhất 45 phút. Bà tin rằng mình sẽ có nhiều cơ hội để tập thể dục tại Dinh Istana, nơi bà làm việc với cương vị Tổng thống Singapore. Bà còn nói thêm mình sẽ làm sao để Dinh Istana trở thành nơi mà người dân dễ dàng tiếp cận hơn.

Sáng 14-9-2017, ngày đầu tiên làm nhiệm vụ Tổng thống Singapore, bà Halimah đã được công xa chở từ khu chung cư mình ở tới cổng chính của Phủ Tổng thống lúc 9g30 và được nhân viên Phủ Tổng thống chào đón.

Xin mời xem video:

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh báo Singapore The Straight Times và Internet. Thanks.