Màu đen xưa nay vẫn được coi như màu xui xẻo, ở Mỹ thì là màu tang chế. Vậy thì hà cớ gì cái ngày bá tánh được mua hàng hóa giá giảm thấp nhất trong năm lại không dùng cái từ gì thể hiện sự sung sướng, hạnh phúc mà xài ngay cái cụm từ Black Friday (thứ Sáu đen tối) xui bà cố?

Đại từ điển bách khoa online Wikipedia cái gì cũng biết chỉ thua Google giải thích: Quả thiệt là cái từ “black” trong lịch sử nước Mỹ luôn gắn với thảm họa, tang tóc. Ngay cả cái tên “Black Friday” cũng gắn với nhiều sự kiện chấn động nước Mỹ, ảnh hưởng nghiêm trọng tới kinh tế và xã hội nước này. Tuy nhiên, có lẽ cái cụm từ “Black Friday” cặp kè ngay sau ngày lễ Tạ ơn Thanksgiving day (ngày thứ Năm thứ 4 trong tháng 11) xuất hiện vào tháng 11-1951 khi báo Factory Management and Maintenance dùng nó để gọi cái sự việc nhiều công nhân đổ bệnh sau lễ Tạ ơn (có lẽ ăn nhậu quá hớp) để kiến nghị có một dịp cuối tuần dài tới 4 ngày (four-day weekend) nghỉ cho nó đã. Cũng vào khoảng thời gian đó, cảnh sát ở Philadelphia (bang Pennsylvania) và Rochester (bang New York) dùng cụm từ “Black Friday” để mô tả tình trạng chen chúc người và kẹt xe kinh hoàng khi bắt đầu mùa mua sắm cho lễ Giáng sinh ngay sau lễ Tạ ơn. Và từ đầu thập niên 1980, cụm từ Black Friday mới bắt đầu quen hơn với ý nghĩa ngày và đợt mua sắm tấp nập nhất trong năm khi ngày càng nhiều nhà bán lẻ tung ra những chiến dịch giảm giá thấp nhất để thu hút người mua. Các cửa hàng, các siêu thị, các mall cũng muốn dịp này giải phóng hàng tồn kho (clearance) để dọn kho chuẩn bị nhận hàng mới cho mùa mua sắm cuối năm. Trên tất cả là phương cách kinh doanh của ngành thương mại Mỹ chuộng việc kích thích nhu cầu và tăng sức mua trong xã hội tiêu dùng.

Đối với đại đa số người dân ở Mỹ, dịp Black Friday rất hữu ích. Nó giúp những người có thu nhập thấp hay vừa phải có thể mua được những món hàng mà mình thiệt sự có nhu cầu và muốn mua từ lâu nhưng bị cái giá nó cản trở, cũng như mua dự trữ những món thiết yếu xài dần cả năm, như xà bông, giấy vệ sinh, nước uống,… Đặc biệt đây là cơ hội để mua quà chuẩn bị cho lễ Giáng sinh – dịp trong năm mà người Mỹ có tập tục và phải mua quà tặng nhau, từ người trong nhà tới bạn bè. Mua được hàng giá rẻ là đỡ dữ lắm á.

Thật ra, nói Black Friday là cả một đợt mua sắm đại hạ giá chớ không phải chỉ có một ngày và thường bắt đầu từ ngày thứ Sáu ngay sau lễ Tạ ơn, thậm chí ngay trong ngày lễ Tạ ơn. Liên đoàn Bán lẻ Quốc gia Mỹ (National Retail Federation, NRF) coi đợt mua sắm này là “Black Friday weekend”, một cuối tuần gồm các ngày thứ Năm, thứ Sáu, thứ Bảy và Chủ nhật. Theo số liệu thống kê của NRF, đợt Black Friday 2017 ở Mỹ đã thu hút được 174 triệu người mua sắm, bình quân chi tiêu 335,47 USD/người, với tổng doanh số đạt 58,3 tỷ USD. Kỷ lục từ năm 2005 tới nay là năm 2012 đạt 59,1 tỷ USD.

Mà thôi, tôi khoái giải thích cái cụm từ Black Friday theo cái nghĩa: người bán tối tăm mắt mũi bán hàng, người mua tối tăm mắt mũi mua sắm, các cửa hàng đen kịt người mua sắm, và sau đó là cả một bầu trời đen tối khi đầu tháng bill về đen kịt thùng thư.

Chúc các bạn một ngày Black Friday 2018 an toàn tính mạng và hầu bao, tài khoản.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh: Internet. Thanks.