Tuy là người phải trả tiền điện kỳ 4-2019 nhiều hơn gấp đôi kỳ 3-2019 (chủ yếu do xài điện tăng vọt để chống nắng nóng mùa cao điểm), nhưng tôi vẫn cái nào ra cái đó, oan có đầu, nợ có chủ, cái của Ngọc Chin là của Ngọc Chin.

Báo Tuổi Trẻ sáng 22-5-2019 đưa tin lớn về một bà ủy viên thường trực của một ủy ban Quốc hội lên tiếng cho rằng Tập đoàn Điện lực Việt Nam EVN đã không trung thực khi công bố tỷ lệ tăng giá điện là 8,36%. Bà dẫn chứng bằng cách lấy mức giá mới so với “mức cơ sở trước khi tăng giá”. Vậy là ra kết quả EVN tăng giá điện quá hớp, tới hơn 100% (thậm chí tăng tới 189% khi so bậc 6 mới 2.927 đồng với giá cơ sở cũ 1.549 đồng). Còn so ngang từng bậc thì theo cách tính của bà, giá mới tăng hơn giá cũ từ 10% tới 15% tùy theo bậc thang giá điện. Có lẽ để tăng sức thuyết phục, bà đại biểu quốc hội nói là các chuyên gia kinh tế tính ra như vậy.

Trong khi đó, ai cũng hiểu nguyên tắc để tính mức gia tăng của một đối tượng là so chỉ số mới với chỉ số cũ. Ở đây là mức giá mới so với mức giá cũ tương ứng từng bậc. Làm sao lại có thể lấy mức giá mới của các bậc so với mức giá cũ của bậc 1 (mà bà gọi là “mức cơ sở”) để suy ra tỷ lệ tăng giá. Khi so sánh mức giá bậc 6 mới với bậc 1 mới (nhấn mạnh là cùng “giá mới”), ta chỉ có thể biết mức chênh giữa 2 bậc giá này.

Báo cứ thản nhiên đưa tin. Và nhiều người đọc đang ấm ức vì tiền điện tháng rồi tăng khủng, có khi gấp 3 lần tháng trước, đã comment ca tụng bà đại biểu tới tận Ba Đình.

Ngay buổi chiều 22-5, Chủ tịch EVN cũng họp quốc hội đã lên tiếng khẳng định với báo chí là nữ đại biểu kia “đã tính sai về giá điện”.

Đành rằng chuyện giá điện hiện nay còn nhiều bất cập và EVN cũng còn nhiều vấn đề, nhưng những phản ứng không có căn cứ, thiếu thuyết phục chỉ tổ lợi bất cập hại. Một khi đã để bị người ta oánh giá thấp rồi thì nói gì khác cũng khó khăn hơn á. Vì thế, tôi đồng tình với nữ đại biểu “bảng tính sai” kia ở việc bà yêu cầu EVN phải minh bạch cách tính giá điện và đề nghị Kiểm toán Nhà nước vào cuộc làm rõ. Đồng thời tôi cũng ghi vào sổ tay trên Cloud ý Chủ tịch EVN đồng ý sẽ nghiên cứu đề xuất cách tính bậc giá điện hợp lý hơn.

PHẠM HỒNG PHƯỚC