Đây là một cái bắt tay có nhiều ý nghĩa đặc biệt trong thời điểm thượng tuần tháng 8-2019 này. Khi Biển Đông đang dậy sóng và ngay trên thềm lục địa của Việt Nam đang diễn ra cuộc đọ trí căng thẳng giữa các lực lượng chấp pháp Việt Nam trước những con tàu của Trung Quốc ngang nhiên có những hành động xâm phạm chủ quyền lãnh hãi Việt Nam. Cái bắt tay giữa bà Federica Mogherini, Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC) và đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại và an ninh, với Đại tướng Ngô Xuân Lịch, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, trong cuộc gặp đôi bên tại Hà Nội ngày 5-8-2019.

Bà Federica Mogherini vừa có chuyến thăm chính thức Việt Nam  lần đầu tiên (từ ngày 3 đến 5-8-2019) trong bối cảnh quan hệ giữa Việt Nam và EU đang có nhiều bước phát triển mới được các bên đánh giá là rất tích cực.

Báo Tuổi Trẻ ngày 6-8-2019 cho biết: theo thông cáo chung, Việt Nam và EU hoan nghênh việc kết thúc đàm phán Hiệp định về thiết lập khuôn khổ tham gia của Việt Nam vào các hoạt động quản lý khủng hoảng của EU (Hiệp định FPA, Framework Partnership Agreement). Hiện nay, lộ trình đã rõ ràng theo hướng hoàn thiện các thủ tục nội bộ dẫn tới việc ký kết, phê chuẩn và thực hiện đầy đủ hiệp định trên. Hiệp định FPA cho phép một quốc gia đối tác đóng góp cho các hoạt động và nhiệm vụ theo chính sách an ninh và quốc phòng chung của EU, một chiến lược phối hợp các chính sách quốc phòng và tình báo của EU. Nếu FPA này được ký kết, Việt Nam là quốc gia thứ tư ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương ký FPA với EU sau Úc, New Zealand và Hàn Quốc.

Trong cuộc gặp với bà Federica Mogherini tại Văn phòng Chính phủ ngày 5-8, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh những bước phát triển tích cực về hợp tác quốc phòng Việt Nam – EU thời gian qua và hi vọng cùng với nhiều thỏa thuận song phương khác (về khoa học công nghệ, bảo vệ môi trường…) hai bên sẽ sớm ký Hiệp định hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh (FPA) vì hòa bình, hợp tác và phát triển.

Trong cuộc gặp đôi bên ngày 5-8, Bộ trưởng Quốc phòng Ngô Xuân Lịch và bà Federica Mogherini đã trao đổi về việc phát triển quan hệ đối tác hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng – an ninh dựa trên luật pháp quốc tế và cam kết chung. Việc này sẽ được thực hiện thông qua tiếp tục thúc đẩy các cơ chế và khuôn khổ hợp tác, qua đó đóng góp cho hòa bình toàn cầu, ổn định và phát triển khu vực, hỗ trợ triển khai hiệu quả chiến lược hội nhập quốc tế của Việt Nam và chiến lược toàn cầu của EU. Đại tướng Ngô Xuân Lịch cho biết Bộ Quốc phòng Việt Nam ủng hộ mong muốn của EU về việc tham gia các cấu trúc quốc phòng – an ninh khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

Những động thái tích cực phát triển mối quan hệ hợp tác an ninh và quốc phòng giữa Việt Nam với Mỹ và EU rõ ràng sẽ giúp bảo đảm an bình trong khuôn khổ luật pháp quốc tế ở khu vực Biển Đông nhạy cảm này. Xét từ thực tiễn nhiều chiều kích, Việt Nam khi thực chất không còn có thể tự giải quyết vấn đề, đặc biệt là để tự bảo vệ sự toàn vẹn của mình nhằm phát triển, chỉ có thể chọn lựa 1 trong 2 giải pháp: hoặc để Biển Đông bị độc chiếm nằm trong bàn tay sinh sát của một nước, hoặc cùng cả cộng đồng thế giới hợp tác bảo đảm Biển Đông thành một vùng biển tự do hàng hải và giao thương cho cả toàn cầu. Không bao giờ có thể mơ hồ, nước đôi ở đây, khi một nước đã lộ rõ ý muốn kiên trì mang tính lịch sử của mình.

PHẠM HỒNG PHƯỚC