Sau những thề sống bán chết từ cấp cao rằng chiếc máy bay Boeing 737-800 chuyến bay PS572 của hãng hàng không Ukraine International Airlines (UIA) bị rơi ở Iran sáng 8-1-2020 là do “trục trặc kỹ thuật”, cuối cùng trước sức ép của công luận quốc tế và những chứng cứ ngày càng rõ ràng, Iran ngày 11-1-2020 đã phải thừa nhận rằng lực lượng phòng không của họ đã bắn nhầm chiếc máy bay định mệnh này.

Sáng 11-1, quân đội Iran ra thông cáo thừa nhận họ đã bắn lầm (accidentally shot down) máy bay hàng không Ukraine vì tưởng nhầm nó là máy bay ném bom của Mỹ. Nhưng họ không quên biện minh rằng họ bị nhầm do chiếc máy bay này đã làm một cú rẽ ngoặt gắt và không lường trước (sharp, unexpected turn) hướng về một căn cứ quân sự nhạy cảm của Iran. Thông cáo của quân đội Iran nói rằng họ có thông tin gợi ý rằng Mỹ “đang sẵn sàng không kích các mục tiêu then chốt và phòng thủ nhạy cảm, và nhiều mục tiêu trên lạnh thổ chúng tôi”. Và điều này đã gây căng thẳng cho các lực lượng chống máy bay của Iran. Quân đội Iran cho biết các cá nhân chịu trách nhiệm sẽ phải đương đầu với những hậu quả pháp lý.

Ngay sau thông cáo của quân đội Iran, Tổng thống Iran, ông Hassan Rouhani đã viết trên mạng xã hội Twitter rằng: “Cộng hòa Iran vô cùng hối tiếc về sai lầm tai hại này.” (The Islamic Republic of Iran deeply regrets this disastrous mistake.) Ông này đã gửi lời chia buồn tới gia đình các nạn nhân và cho biết cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Iran, ông Mohammad Javad Zarif cũng ra thông cáo riêng trên mạng Twitter. Chỉ có điều, ông này tìm cách đổ trách nhiệm cho phía Mỹ, nói rằng thảm kịch này “đã được gây ra bởi chủ nghĩa phiêu lưu của Mỹ” (caused by U.S. adventurism).

Tình trạng căng thẳng và lo sợ bị Mỹ tấn công trả đũa ở Iran có là do trước đó vài giờ, cũng trong sáng 8-1, Iran đã bắn 15 quả tên lửa đạn đạo sang Iraq pháo kích 2 căn cứ quân sự có lính Mỹ trú đóng để báo thù cho việc Mỹ không kích giết chết Tướng Soleimani của Iran khi ông này vừa tới sân bay Tehran ngày 3-1-2020. Vậy thì có thể suy diễn rằng nếu như trước đó Iran không tấn công các căn cứ có lính Mỹ ở Iraq thì họ đâu có sợ bị Mỹ không kích trả đũa, và vì thế nào có thần hồn nhát thần tính mà bắn nhầm máy bay hàng không Ukraine.

Chuyến bay PS752 xấu số này cất cánh lúc 6g12ph sáng (theo giờ Tehran) để bay từ Tehran về Kiev (Ukraine). Có 167 hành khách và 9 người thuộc đội bay, gồm 82 người Iran, 63 người Canada, 11 người Ukraine, 10 người Thụy Điển, 4 người Afghanistn, 3 người Đức và 3 người Anh. Tất cả không ai sống sót. Máy bay lâm nạn khoảng 10 phút sau khi cất cánh và rơi xuống tan nát trên một cánh đồng ở vùng ngoại vi phía tây nam Tehran. Đây là tai nạn máy bay chết người đầu tiên của hãng UIA.

Nhà chức trách Iran đã cho xe ủi tới dọn dẹp các mảnh vụng tại hiện trường. Iran đã lên tiếng mời Mỹ cử người tới tham gia cuộc điều tra. Iran cũng cho biết họ đã tìm và thu hồi được các hộp đen của chiếc máy bay lâm nạn, nhưng nói rằng họ sẽ không cho phép Mỹ mở chúng.  

Mỹ, Anh, Canada, Thụy Điển và Ủy ban Châu Âu (EC) đã kêu gọi mở một cuộc điều tra độc lập và có thể tin cậy. Hãng truyền hình Mỹ CNN cho biết phía Mỹ tin đây chỉ là một tai nạn không phải do Iran cố ý. Một quan chức Mỹ quen thuộc với giới tình báo nói rằng chiếc máy bay Ukraine đã bị bằn hạ bởi 2 quả tên lửa đất đối không SA-15 do Nga sản xuất. Phía Mỹ đã nhìn thấy tín hiệu radar Iran đã khóa chiếc máy bay này trước khi máy bay bị bắn hạ.

Bất luận thế nào, Iran cũng đã lên tiếng nhận trách nhiệm về sự cố bắn lầm tai ương này. Người ta chạnh nhớ tới vụ xảy ra ngày 17-7-2017, khi chiếc máy bay Boeing 777, số hiệu MH17 của hãng hàng không Malaysia chở theo 298 hành khách và phi hành đoàn đang bay từ Amsterdam (Hà Lan) đến Kuala Lumpur (Malaysia) đã bị tên lửa bắn hạ trên bầu trời phía đông Ukraine khiến toàn bộ số người trên máy bay thiệt mạng. Cho tới nay vẫn chưa ai nhận trách nhiệm.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh từ Daily Mail và Internet. Thanks.