Thấy có ông giáo nào đó có lẽ bán hoa phượng đỏ lời khẳm nên có tới gần 2 triệu đôla Mỹ gởi ngân hàng, A Phủ cũng ráng chạy khắp thôn Đoài xóm Đông khui hụi mở họ giật gấu vá vai được 2 triệu đôla đem gởi ngân hàng. A Phủ choáng khi ngân hàng quy đổi thành đôla Mỹ chỉ có hơn 5.500 USD. Coi lại thì ra 2 triệu đôla mà A Phủ cầm là Zimbabwe dollar (ZWD). Thôi thì chỉ biết tự an ủi mình là vẫn còn hơn là Hell Bank dollar, nôm na là đôla âm phủ.

Thiệt ra, vào năm 2020 này, đôla Zimbabwe vẫn còn có giá vượt trội so với cách đây 1 con giáp. Vào cao điểm của thời siêu lạm phát (hyperinflation) ở đất nước Nam Phi này, từ năm 2008 tới 2009 có mức lạm phát lúc cực điểm giữa tháng 11-2008 lên tới 79,6 tỷ phần trăm (79.600.000.000%) một tháng. Lúc đó, tỷ giá là 1 USD ăn Z$2.621.984.228 (2,6 tỷ ZWD).

Để dễ hình dung giá trị của đồng ZWD – lúc đó là đồng tiền rẻ mạt nhất hành tinh, bạn biết rằng giá bán chính thức 1 ổ bánh mì là 550.000.000 ZWD (550 triệu đôla Zimbabwe). Đó là khi trên thị trường còn bánh mì để mua. Giá chợ đen của 1 ổ bánh mì lúc đó có khi lên tới 10.000.000.000 ZWD (10 tỷ đôla Zimbabwe).

Hồi đó mà cầm tờ giấy bạc Zimbabwe mệnh giá cao nhất là 100.000 tỷ (one hundred trillion dollars) đôla Zimbabwe thì ra chợ cũng chỉ mua được 10.000 ổ bánh mì.

Ôi, nếu mà tới bữa nay tờ tiền này vẫn còn giá trị lưu hành, A Phủ còn giàu vượt trội hơn Tổng thống Mỹ Donald Trump nữa. Theo tỷ giá ngày 5-10-2020, 100.000 tỷ ZWD quy đổi thành hơn 276,3 tỷ USD. Trong khi, giá trị tài sản của ông Trump vào tháng 4-2020, theo Forbes là 2,1 tỷ USD. Trước thời đại dịch COVID-19, nghĩa là trước năm 2020, tài sản của ông được ước tính là 3,1 tỷ USD (theo Forbes) hay 2,97 tỷ USD (theo Bloomberg Billionaire’s Index).

Định mệnh bắt A Phủ nghèo bền vững với cái tiền đồ đen như cái lòng Chị Dậu nên các loại tiền tệ cũ của Zimbabwe đã hết giá trị lưu hành chính thức từ ngày 12-4-2009. Thay cho đồng đôla Zimbabwe, các đơn vị tiền tệ nước ngoài, bao gồm đồng rand Nam Phi, pula Botswana, đồng bảng Anh, đồng rupee Ấn Độ, euro, yên Nhật, đôla Úc, nhân dân tệ Trung Quốc và đôla Mỹ đã được sử dụng ở Zimbabwe. Và ngày 24-6-2019, Ngân hàng Dự trữ Zimbabwe (Reserve Bank of Zimbabwe) đã bãi bỏ hệ thống nhiều đơn vị tiền tệ (multiple currency system) và thay thế bằng đồng đôla Zimbabwe mới dựa trên đồng RTGS Dollar (Real Time Gross Settlement) – loại giấy bạc đôla Zimbabwe đầu tiên được phát hành trong vòng 1 thập kỷ và được coi là loại tiền tệ chính thức duy nhất ở nước này. Tiền giấy ở Zimbabwe hiện chỉ có 2 loại 2 ZWD và 5 ZWD phát hành năm 2016 gọi là Bond Note, lưu hành cùng với tiền kim loại. Theo trang tin Breaking (11-5-2020), Ngân hàng Dự trữ Zimbabwe vừa thông qua việc phát hành thêm loại tiền giấy có mệnh giá 10 ZWD và 20 ZWD.

Những tờ giấy bạc có mệnh giá khổng lồ cũ của Zimbabwe giờ được coi là đồ lưu niệm (Amazon đang bán tờ giấy bạc 100.000 tỷ ZWD phát hành năm 2008 với giá từ 94,99 USD/tờ).

PHẠM HỒNG PHƯỚC

+ Ảnh: Internet. Thanks.