Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đại dịch toàn cầu COVID-19 kéo dài suốt từ đầu năm 2020 gây khủng hoảng đến sức khỏe tâm thần hay sức khỏe tinh thần (mental health) của người dân theo nhiều cách khác nhau, từ nỗi lo lắng bị nhiễm bệnh, tác động tâm lý khi giãn cách xã hội đến sự căng thẳng liên quan đến tài chính như thất nghiệp và liên kết xã hội. Tính đến sáng 16-8-2021, thế giới ghi nhận có hơn 207 triệu người mắc COVID-19, trong đó hơn 4,3 triệu trường hợp tử vong (theo cập nhật của Worldometer).

iPrice Group, đơn vị đồng hành mua sắm trực tuyến ở Đông Nam Á có trụ sở chính tại Malaysia, đã thực hiện nghiên cứu lượt tìm kiếm của người dân tại Việt Nam và các nước khác trong khu vực Đông Nam Á trong đại dịch COVID-19. Từ đó cho thấy nhu cầu tìm kiếm thông tin dịch vụ và sản phẩm chăm sóc sức khỏe tâm thần có xu hướng đi lên.

Tỉ lệ tìm kiếm dịch vụ sức khỏe tâm thần tăng vọt ở Đông Nam Á

So sánh lượt tìm kiếm từ khóa liên quan đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần từ Google trong 3 năm gần đây ở Đông Nam Á, báo cáo iPrice chỉ ra rằng lượt tìm kiếm tăng trung bình 62% so với năm 2020 và tăng mạnh 144% so với năm 2019.

Cụ thể, Indonesia, Philippines và Malaysia có lượt tìm kiếm cao nhất trong 5 tháng đầu năm 2021 so với cùng kỳ năm 2019 là 231%, 128% và 109%. Indonesia và Philippines cho thấy mức tăng cao nhất trong năm đầu tiên của đại dịch (lần lượt là 80% và 44%), và có nguy cơ sẽ vẫn tiếp tục đà này khi virus corona tiếp tục lây lan.

Tại Việt Nam, mức tìm kiếm liên quan đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần cũng tăng 61% so với năm 2019. Mặc dù số lượt tìm kiếm thấp nhất trong các nước, điều này cho thấy rằng người Việt đã dành sự quan tâm nhiều hơn đến vấn đề sức khỏe tâm thần trong đại dịch.

Hai nước có tỷ lệ quan tâm đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thấp nhất đó là Singapore và Thái Lan, lần lượt được người dân tìm kiếm nhiều hơn trước 25% và 41% so với năm 2019.

Người Việt giải tỏa căng thẳng bằng liệu pháp hương thơm và ánh sáng

Trong đại dịch, người dân chủ yếu chăm sóc sức khỏe tinh thần bằng cách sử dụng hương thơm, ánh sáng. Sản phẩm nến thơm được người Việt quan tâm nhiều nhất với lượt tìm kiếm tăng vọt 481% trong 5 tháng đầu năm 2021 so với cùng kỳ 2019, và tăng 142% so với năm 2020. Tương tự, lượt tìm kiếm đèn trị liệu cũng tăng lần lượt 236% và 106%.

Các sản phẩm hỗ trợ giảm căng thẳng, lo âu như chăn trọng lượng, sách tô màu, máy massage lưng và cổ cũng được người dùng tìm nhiều hơn lần lượt là 176%, 105% và 90% so với năm 2019. Trà thảo mộc, tinh dầu có mức tăng thấp hơn là 75% và 56%.

Nghiên cứu danh sách các ứng dụng sức khỏe tâm thần tốt nhất vào năm 2021 từ VeryWell Mind, báo cáo iPrice cho thấy người Việt dành nhiều sự quan tâm đến các ứng dụng chăm sóc tinh thần. Cụ thể, ứng dụng thiền Headspace chiếm số lượng người quan tâm cao nhất. Trong khi đó, mức tăng ấn tượng thuộc về ứng dụng làm dịu sự căng thẳng và lo lắng Shine với 454% so với hai năm trước.

Như vậy, có thể thấy rằng người dân tìm kiếm và sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để bảo vệ sức khỏe tinh thần, nhất là khi dịch bệnh vẫn tiếp diễn.

Ở các nước láng giềng, khi các làn sóng virus corona kéo dài, tỷ lệ tự sát đã trở nên báo động. Thí dụ, tỷ lệ tự tử ở Malaysia đã tăng gần gấp đôi so với năm ngoái và năm 2019. Tỷ lệ này ở Philippines cũng tăng gần 26% khi đại dịch bùng phát, Thái Lan với khoảng 22% so với năm 2019. Tại Việt Nam, nguy cơ rối loạn tâm thần gia tăng trong đại dịch COVID-19 cũng đã được cảnh báo gần đây. Vậy nên, sức khỏe tâm thần bị “tác động tàn phá” từ đại dịch là không hề nhỏ, đặc biệt khi đối mặt với các làn sóng COVID-19 liên tiếp ập tới.

Đồng thời với sự gia tăng của lượt tìm kiếm các giải pháp giảm căng thẳng và lo âu, dự báo khả năng cho một “đại dịch sức khỏe tâm thần” là hoàn toàn có cơ sở. Điều này cho thấy rằng người dân cần có ý thức bảo vệ sức khỏe tinh thần của bản thân, tìm kiếm sự can thiệp của chuyên gia tâm lý và dịch vụ chăm sóc sức khỏe khi cần thiết. Giờ đây, ưu tiên sức khỏe tâm thần khi đối đầu với đại dịch COVID-19 là điều thiết yếu không kém, bởi có thể đại dịch dường như đang cướp đi sinh mạng của nhiều người hơn những gì được ghi nhận.

Phương pháp nghiên cứu:

Lượt tìm kiếm cho sản phẩm, ứng dụng liên quan đến Sức khỏe Tâm thần được thu thập và so sánh từ tháng 1 đến tháng 5 hàng năm (2019 – 2021), ngày thu thập dữ liệu là 14 tới 16-7-2021 từ Google Keyword Planner. Số liệu trong đồ họa thông tin được làm tròn đến hàng nghìn gần nhất, riêng tỷ lệ phần trăm được tính toán dựa trên số liệu thực tế của lượng tìm kiếm. Sản phẩm được chọn dựa trên khuyến nghị từ các bài báo của Healthline và VeryWell Mind. Tương tự, các ứng dụng được nghiên cứu từ trang VeryWell Mind. Các từ khóa được sử dụng phụ thuộc vào mỗi quốc gia và văn hóa của quốc gia đó (thí dụ: Philippines sẽ sử dụng các từ khóa như “psychologists near me”).

NGUYỄN NHẤT DUY, Sr. Content Marketing & Communications, iPrice.