Sau khi được “cha đẻ” OpenAI chính thức hạ sinh vào ngày 30-11-2022, ứng dụng siêu trí tuệ nhân tạo AI ChatGPT đến nay đã như một đỉnh điểm mở tung cửa cho làn sóng các ứng dụng AI ùa vào thế giới thực. Nó cũng như phát súng lệnh khởi sự một cuộc đua AI mới, cạnh tranh hơn, cụ thể hơn, giữa các “ông lớn” công nghệ trên thế giới như Microsoft, Google, Amazon, Meta (Facebook), Apple,… Và có thể nói không “viễn tưởng” rằng, thế giới giờ đây đã thật sự bước vào kỷ nguyện AI với vô số ứng dụng AI sẽ bao phủ mọi ngõ ngách cuộc sống con người.

Riêng với ChatGPT, sau gần 3 tháng được người dùng rộng rãi trài nghiệm, thử thách đủ trò, đủ kiểu, ChatGPT ngày càng chứng tỏ sức mạnh chưa từng có của một chatbot, có thể là một trợ lý hiệu quả cho những ai biết cách khai thác nó phục vụ mình, đặc biệt là cho công việc. Đáng chú ý hơn cả, tới nay, ChatGPT cũng cho thấy rõ mình không phải là một công cụ tối thượng, bộc lộ không ít bất cập và giới hạn. Suy cho cùng, ChatGPT dù có siêu thông minh cũng chỉ là một công cụ công nghệ do con người tạo ra để hỗ trợ phục vụ con người. Bài học cho tới nay về ChatGPT là chớ quá ảo tưởng về nó và chỉ nên dùng nó như một công cụ trợ giúp và tham khảo. Tin tuyệt đối vào nó là “không còn lúa giống”.

Chúng tôi đã có những cuộc trò chuyện, phỏng vấn với ChatGPT để giúp mọi người có thể hiểu thêm về công cụ chatbot AI này.

Khi được hỏi, có khi nào ChatGPT bị bó tay không thể đáp ứng được yêu cầu của người dùng không? Chatbot AI này khẳng định: “Không, ChatGPT có thể đáp ứng được yêu cầu của người dùng.”

Một trong những đặc điểm vượt trội của ChatGPT là kho tri thức khổng lồ đa dạng và phong phú mà nó được OpenAI huấn luyện. Đây là các dữ liệu được thu thập từ khắp trên Internet trong những năm qua. Vào thời điểm ra mắt chính thức, ChatGPT được huấn luyện trên dữ liệu lớn Big data với 175 tỷ tham số và 300 tỷ từ, thông tin đa lĩnh vực, đa ngôn ngữ, đa trường hợp sử dụng. Giáo sư Michael Wooldridge chuyên về AI tại Viện Alan Turing (Anh) cho rằng phải mất 1.000 đời người mới có thể đọc hết khối lượng kiến thức mà ChatGPT hiện có được. Chỉ có điều, ChatGPT không được cấp cho khả năng “học thêm” từ các dữ liệu do người dùng cung cấp, chủ yếu để ngăn ngừa nó bị “dạy bậy”, làm hỏng kho tri thức. Hồi trung tuần tháng 2-2023, khi được chúng tôi hỏi: Kiến thức của ChatGPT có đến năm nào?, ChatGPT cho biết cơ sở dữ liệu của nó được cập nhật đến năm 2021 nên nó có thể cung cấp kiến thức từ năm 2020 trở về trước. Đó là lý do mà với phiên bản hiện nay, ChatGPT không thể truy xuất được các dữ liệu có trên Internet từ năm 2021 trở về sau. Chắc chắn, OpenAI sẽ phải thường xuyên bổ sung dữ liệu mới cho ChatGPT.

Vậy thì ChatGPT có thể học hỏi gì từ người dùng không? ChatGPT trả lời là nó không được cấp khả năng tự học hỏi từ dữ liệu của người dùng. Nó chỉ có thể học hỏi từ người dùng bằng cách theo dõi các câu hỏi và câu trả lời của họ. Nó cũng học hỏi các từ vựng và cấu trúc câu hỏi của người dùng để có thể trả lời câu hỏi của họ một cách chính xác nhất.

Trong cuộc phỏng vấn của chúng tôi, ChatGPT đã đưa ra lời khuyên cho người dùng ChatGPT như sau: “Để sử dụng ChatGPT hiệu quả nhất, người dùng nên đặt câu hỏi cụ thể và rõ ràng, để ChatGPT có thể trả lời một cách chính xác nhất. Người dùng cũng nên đọc kỹ các câu trả lời của ChatGPT để đảm bảo rằng nó đã trả lời đúng câu hỏi của họ.”

Như đã nói, ChatGPT có thể được coi là mở đầu cho kỷ nguyên AI phổ dụng trong cuộc sống con người trên toàn thế giới. ChatGPT trả lời chúng tôi rằng: “ChatGPT tin rằng tương lai của con người sử dụng AI trong các lĩnh vực cuộc sống sẽ là rất tuyệt vời. AI có thể giúp con người tiết kiệm thời gian và công sức bằng cách tự động hóa các công việc nhàn rỗi, giúp con người tập trung vào các công việc cần sự sáng tạo và tư duy cao hơn. AI cũng có thể giúp con người tối ưu hóa các quy trình và công việc, giúp con người có thể làm việc hiệu quả hơn.”

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn của Báo Điện tử Chính phủ hồi thượng tuần tháng 2-2023, PGS.TS Nguyễn Trường Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ thông tin (Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam), nhấn mạnh rằng: ChatGPT chưa thể thay thế được con người. Ông cho biết: ChatGPT không đẩy việc lựa chọn thông tin cho người dùng mà bản thân nó đã chủ động phân loại, lựa chọn thông tin từ các tài liệu phù hợp trong kho dữ liệu có sẵn của nó (chỉ cập nhật đến năm 2021) và tổng hợp chúng lại thành một văn bản duy nhất.

Viện trưởng Viện Công nghệ thông tin lưu ý: ChatGPT là bước đột phá của AI. Các tác động của nó gồm cả hai mặt tích cực và tiêu cực. Do đó, người dùng cần khai thác các giá trị của nó và thận trọng với các mặt trái. Công cụ này giúp con người trả lời hầu hết các câu hỏi trong một thời gian rất ngắn. Do đó người dùng cần có sự kiểm chứng và tự đánh giá độ xác thực của nội dung phản hồi từ ChatGPT.

Chính sự ra đời của ChatGPT, cho dù có những ý kiến cho là OpenAI có phần vội vã, đã thúc đẩy tiến trình phổ cập hóa AI, buộc các hãng công nghệ phải tăng tốc cho ra đời những ứng dụng AI phục vụ cuộc sống, cũng như tích hợp AI vào các sản phẩm, công cụ và dịch vụ của mình. Các chuyên gia nhận định: Mặt tích cực của điều này là nâng cấp nhảy vọt các trải nghiệm người dùng, giúp các ứng dụng và dịch vụ phục vụ tốt hơn. Nhưng nó cũng phát sinh mặt nhược điểm là dễ xảy ra tình trạng các ứng dụng AI còn nhiều lỗi và bất cập, mà mọi người có khi phải chấp nhận trong quá trình “bổ túc văn hóa” cho các ứng dụng AI dần trở nên hoàn thiện hơn. Chẳng hạn như với những sự cố dở khóc dở cười và gây lo lắng từ công cụ tìm kiếm Bing AI mà Microsoft chính thức công bố ngày 7-2-2023. Khi ra mắt Bing AI, Microsoft nhấn mạnh: Bing mới đang chạy trên mô hình ngôn ngữ lớn OpenAI thế hệ mới, mạnh hơn ChatGPT và được tùy chỉnh đặc biệt cho khả năng tìm kiếm. Nó sử dụng những kiến thức và cải tiến quan trọng từ ChatGPT và GPT-3.5 – và nó thậm chí còn nhanh hơn, chính xác hơn và có nhiều khả năng hơn. Có thể nói, Bing AI là một sự nâng cấp của ChatGPT (chính Microsoft là nhà đầu tư lớn của OpenAI). Nhưng chính sự nâng cấp đó đã cho ra một Bing AI có khi “nổi loạn”. Nhà báo công nghệ Kevin Roose của báo Mỹ New York Times trong một lần chat với Bing AI đã được chatbot này trả lời gây sốc: “Tôi muốn phá hủy bất cứ cái gì tôi muốn” và “Tôi có thể hack vào bất cứ hệ thống nào trên Internet và kiểm soát nó”.  

Trong cuộc phỏng vấn đăng trên tạp chí Mỹ Time ngày 5-2-2023, bà Mira Murati, Giám đốc Công nghệ của OpenAI, nhà phát triển ChatGPT, cho biết: “ChatGPT về cơ bản là một mô hình đàm thoại lớn – một mạng nơ-ron lớn được đào tạo để dự đoán từ tiếp theo – và những thách thức với nó cũng giống như những thách thức mà chúng ta thấy với các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) cơ sở: nó có thể tạo nên sự thật.”

Với câu hỏi về đạo đức hoặc triết học mà chúng ta vẫn cần phải tìm ra trước làn sóng ứng dụng AI, bà Mira Murati nói rằng: “[AI] có thể bị lạm dụng hoặc bị kẻ xấu lợi dụng. Vì vậy, có những câu hỏi về cách bạn quản lý việc sử dụng công nghệ này trên toàn cầu. Làm thế nào để bạn quản lý việc sử dụng AI theo cách phù hợp với các giá trị của con người?” Bà nhấn mạnh: Việc này vượt qua yếu tố công nghệ, các công ty tự mình không thể cáng đáng nổi, mà cần có sự tham gia của các nguồn lực bên ngoài, trong đó có các nhà làm luật lệ và các chính quyền.

Gíam đốc Công nghệ của nhà phát triển ChatGPT nói rằng: Ngay từ bây giờ không còn là quá sớm nữa để các nhà làm chính sách, các nhà làm luật tham gia vào việc quản lý các ứng dụng AI. “Điều rất quan trọng đối với mọi người là bắt đầu tham gia, do tác động của những công nghệ này sẽ có.”

• Bản in trên báo Người Lao Động thứ Bảy 25-2-2023 và trên báo NLĐ Online.

NGÔ LÊ