Người ta nói cái gọi là “ông chú” đó đã chơi đòn dưới thắt lưng. A Phủ thì nghĩ trong trường hợp cụ thể này có lẽ nên gọi là “đòn dưới váy”.

Ngày 1-7-2025, Tòa án Hiến pháp (Constitutional Court) Thái Lan đã ra phán quyết tạm đình chỉ chức vụ của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra trong khi chờ xem xét vụ kiện yêu cầu bãi nhiệm bà. Nguyên nhân dẫn đến quyết định của tòa án hiến pháp Thái Lan xuất phát từ việc rò rỉ cuộc điện thoại “nhạy cảm” giữa bà và Hun Sen, Chủ tịch Thượng viện Cambodia. Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã chấp nhận đơn kiến nghị của 36 thượng nghị sĩ, cáo buộc bà Paetongtarn thiếu trung thực và vi phạm tiêu chuẩn đạo đức theo Hiến pháp Thái Lan.

Báo Thái Lan The Nation (1-7-2025) dẫn lời ông Mongkol Surasajja, Chủ tịch Thượng nghị viện Thái Lan, cho biết toàn bộ 9 thẩm phán của Tòa án Hiến pháp đã nhất trí chấp nhận đơn kiến nghị của nhóm TNS. Sau đó, với tỷ lệ 7-2,  họ đã bỏ phiếu quyết định tạm đình chỉ chức vụ của Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra. Bà Paetongtarn Shinawatra vẫn còn trong Nội các với vị trí Bộ trưởng Văn hóa trong thành phần nội các mới cải tổ do bà đệ trình và được Quốc vương Thái Lan ký duyệt chỉ một ngày (30-6-2025) trước khi có quyết định của Tòa án Hiến pháp.

Ảnh từ Internet. Thanks.

Bà Paetongtarn Shinawatra, sinh ngày 21-8-1986, được chỉ định là lãnh đạo của Đảng Pheu Thai vào năm 2023 và trở thành Thủ tướng thứ 31 của Thái Lan từ ngày 16-8-2024. Bà là con gái út của ông Thaksin Shinawatra, Thủ tướng thứ 23 của Thái Lan, và cháu của bà cô Yingluck Shinawatra, Thủ tướng thứ 28 của Thái Lan, em gái của ông Thaksin. Bà Paetongtarn Shinawatra là thủ tướng trẻ nhất của Thái Lan và là nữ Thủ tướng Thái Lan thứ hai (sau cô của mình).

Chuyện nội bộ của Thái Lan là chuyện nội bộ của một nước có chủ quyền. Ở đây A Phủ chỉ nói phong long về cách hành xử (tư cách) của ai đó ở vị thế “người trưởng thượng bậc cha chú”. Đành rằng chính trị là chốn người ta có thể bất chấp mọi thủ đoạn để giành phần thắng (nên mới có cụm từ “thủ đoạn chính trị”), nhưng “bất chấp mọi thủ đoạn” đồng nghĩa với “bất chấp đạo lý làm người, đạo đức con người”. Một sự chấp nhận và chịu trả giá.

Thực tế từ cổ chí kim là mần chính trị mà “ngây thơ” (có cụm từ “ngây thơ chính trị”) và cả tin (có lẽ ngoại trừ tin ở nhân dân) là dễ bị sụp hầm, thậm chí thân bại danh liệt.

Có lẽ trong trường hợp cụ thể này, nói bà Paetongtarn Shinawatra “ngây thơ chính trị” có thể bị coi là khiên cưỡng và dễ gây tranh cãi. Nhưng chắc chắn là bà đã quá cả tin. Bà cả tin vào mối quan hệ hơn 3 thập niên giữa hai gia đình mà “ông chú” và cha mình từng coi nhau như anh em. Bà cả tin vào cách “ông chú” hành xử tuân thủ các nguyên tắc ngoại giao cơ bản trong giao tiếp giữa lãnh đạo các nước với nhau (trong đó có chuyện không được “lén lút” ghi âm các cuộc nói chuyện giữa các bên). Theo trang tin Khmer Times ngày 27-6-2025, Chủ tịch Thượng viện Cambodia Hun Sen tiết lộ ông đã ghi âm lại cuộc trò chuyện qua điện thoại với Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra hôm 15-6-2025 như một biện pháp phòng ngừa, xuất phát từ một sự cố trong quá khứ mà ông cho biết Thái Lan đã lừa dối ông trong các cuộc đàm phán về việc điều chỉnh quân đội tại khu vực Tam giác Ngọc Emerald Triangle. Toàn bộ bản ghi âm dài 17 phút 6 giây.

Ông Hun Sen biện minh rằng vụ rò rỉ ngày 18-6-2025 là do một “quan chức CPC” tung lên mạng do quá bức xúc sau khi khoảng 80 quan chức được ông Hun Sen mở cho nghe đoạn ghi âm (theo lời ông này nói). Đoạn ghi âm bị tung lên mạng dài khoảng 9 phút. Theo lẽ bình thường, nếu như đây là sự thật thì ông cũng là một “nạn nhân” trong vụ scandal rò rỉ thông tin nhạy cảm này. Nhưng nó sẽ không xảy ra nếu như ông này không tự cho ghi âm cuộc điện đàm. Và cách hành xử của ông sau đó, như công khai toàn bộ cuộc ghi âm và công khai những “cái xấu” thậm chỉ là “phạm pháp” của gia đình “người anh em” Thaksin,… dễ khiến ông bị đánh giá. Xưa nay, thiên hạ vẫn không “khen” chuyện “chia tay đòi quà”, tình nhân chia tay lại kể hết mọi thói hư tật xấu của “đối tác”. Theo quy chuẩn từ xa xưa, người quân tử, người chính trực không thể làm như vậy.

Vụ việc của nữ Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra không phải là một sự việc “đáng tiếc” – nó nghiêm trọng hơn rất nhiều và cần thái độ mạnh mẽ để sau này ai có ý định “chơi chiêu” ắt phải dè chừng. Nó là bài học đắt giá, một case study, không phải chỉ cho bà Paetongtarn Shinawatra hay cho Thái Lan, mà còn là cho mọi nhà chính trị, cho những ai muốn làm chính khách trên cả thế giới. Làm chính trị nào phải chuyện “đơn giản như đang giỡn”.

Tất nhiên, nói cho hết nhẽ, vụ việc còn như một giọt nước tràn ly, một cái cớ để chớp lấy trong bối cảnh chính trị nội bộ Thái Lan, trong mối quan hệ giữa bà Paetongtarn Shinawatra nói riêng và gia tộc Shinawatra nói chung trên chiến trường chính trị nước này.

A Phủ thì không dám lạm bàn chuyện chính trị, mà chỉ hảo chuyện “chín chị, chín em”. Chỉ buồn phiền là từ nay A Phủ khó bề còn dám xưng chú chú em em với mấy em gái nữa rồi. Mới xáp lại là đã bị chặn họng: “Có ghi âm không đó cha nội?” Tức chết đi được!

A.P.