Mặc dù trời đổ mưa, nhưng sân vận động FNB tại Soweto (tỉnh Johannesburg) sáng 10-12-2013 vẫn đông nghẹt những người tới dự lễ truy điệu chính thức mà nhà nước Nam Phi dành để tôn vinh người hùng cách mạng Nelson Mandela – người vừa qua đời tối 5-12-2013 tại nhà riêng ở Johannesburg, thọ 95 tuổi. Phóng viên hãng tin Mỹ AP tường trình tại chỗ cho biết sân vận động có sức chứa 95.000 người đã kín khoảng 2 phần 3. Người dân Nam Phi đã tụ tập về đây với nhiều màu sắc truyền thống dân tộc. Họ vui cười, náo nhiệt vì có được một nhân vật vĩ đại được cả thế giới ngưỡng mộ. Họ đau buồn vì thương tiếc người mình tôn vinh là “cha già dân tộc”. Họ thổi vang những chiếc kèn vuvuzela bằng nhựa vốn thông dụng và nổi tiếng thế giới trong World Cup 2010 và hát vang những bài hát từ thời đấu tranh chống chủ nghĩa apartheid.

Có thể nói hiếm có lễ tang của một nhân vật nào có mặt đông đảo các nhà lãnh đạo thế giới, cả đương chức lẫn nghỉ hưu, như lễ tang của ông Mandela, người hùng chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc apartheid với nhân cách tỏa sáng thành một huyền thoại châu Phi. Có nguồn tin nói rằng có gần 100 nhà lãnh đạo từ khắp thế giới tới dự lễ viếng. Có cả những đối thủ chính trị của nhau trong nước hay trên trường quốc tế cũng tới đây. Nước Mỹ có vợ chồng đương kim Tổng thống Barack Obama và vợ chồng 3 cựu Tổng thống Bill Clinton, George W. Bush và Jimmy Carter. Anh có Thủ tướng David Cameron và Phó thủ tướng Nick Clegg cùng 3 cựu Thủ tướng. Có mặt trên lễ đài lẽ tất nhiên không thể vắng ông FW de Klerk, cựu Tổng thống da trắng cuối cùng của Nam Phi dưới chế độ apartheid – người từng chung Giải Nobel Hòa bình với ông Mandela năm 1993. Liên Hiệp Quốc có đương kim Tổng thư ký Ban Ki-Moon và cựu TTK Kofi Annan. Ông Ban Ki-Moon xúc động nói: “Ông ấy đã làm được điều đó lần nữa… mọi người từ tất cả mọi tầng lớp xã hội, tất cả đều có mặt tại đây, thống nhất lại.” Một trong những hình ảnh minh họa mạnh mẽ nhất cho sự gạt sang một bên mọi bất đồng để cùng nhau tôn vinh ông Mandela là Tổng thống Mỹ Obama khẽ khom người trang trọng bắt tay và trò chuyện với Chủ tịch Cuba Raul Castro. Hai nước láng giềng Mỹ và Cuba vốn là hai kẻ thù của nhau trong cuộc Chiến tranh Lạnh trước đây và cho tới nay vẫn còn căng thẳng với nhau.

Tổng thư ký LHQ Ban Ki-Moon.

Khai mạc buổi lễ, Cyril Ramaphosa, Phó chủ tịch đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền, cho biết: “Theo tập quán của chúng tôi, khi trời mưa vào lúc an táng ai đó, có nghĩa là các thần thánh đang đón mừng người đó lên thiên đường.”

Bài diễn văn chính của buổi lễ do Tổng thống Nam Phi Jacob Zuma đọc. Tuy nhiên, ông quả là đã bị một phen “xổ mình” trước cộng đồng thế giới. Mỗi khi hình ảnh của ông xuất hiện trên màn hình lớn trên sân vận động, đám đông dân chúng hét lên những tiếng ê ê chế nhạo. Ông đã phải bước lên bục đọc diễn văn trong tiếng la ó rân trời. Một tình hình báo hiệu Nam Phi sẽ không yên ổn ở thời hậu Mandela.

Tổng thống Mỹ Obama tới sân vận động trễ gần 1 giờ sau khi nghi lễ đã bắt đầu. Nhưng ông đã nhận được những tràng vỗ tay kéo dài đón chào của đám đông.

Tổng thống Mỹ Barack Obama.

Mở đầu bài diễn văn dài hơn 20 phút, Tổng thống Obama đã cảm ơn gia đình Mandela rồi nói: “Đối với nhân dân Nam Phi – những người thuộc mọi chủng tộc và tầng lớp xã hội – thế giới cảm ơn các bạn vì đã chia sẻ Nelson Mandela với chúng tôi. Cuộc đấu tranh của ông là cuộc đấu tranh của các bạn. Thắng lợi của ông là thắng lợi của các bạn. Phẩm giá và niềm hy vọng của các bạn đã được biểu lộ trong cuộc đời ông, và sự tự do và dân chủ của các bạn là di sản quý giá của ông.” Tổng thống Mỹ tiếp tục: “Ông Mandela đã dạy cho chúng ta sức mạnh của hành động, cũng như của các tư tưởng; sự quan trọng của nguyên nhân và các lý lẽ; sự cần thiết phải học hỏi không chỉ từ những người mà mình đồng ý mà cả từ những người mà ta không đồng ý.” Ông Obama đã gọi ông Mandela là “người khổng lồ của lịch sử” (giant of history) và kết luận bài diễn văn của mình bằng lời nhắn gửi: “Chúng ta sẽ không bao giờ nhìn thấy những ai giống như Nelson Mandela nữa. Nhưng hãy cho phép tôi đượi nói với giới trẻ châu Phi và giới trẻ trên toàn thế giới – các bạn có thể làm cho việc làm của cuộc đời ông ấy thành của chính mình.”

Có mặt giữa đám đông trong sân vận động, ông Rohan Laird, 54 tuổi, CEO của một công ty bảo hiểm sức khỏe, nói rằng ông Mandela không chỉ giải phóng người da đen mà đã giúp những người da trắng vượt qua gánh nặng tội lỗi của mình. “Tinh thần hòa giải của ông ấy đã cho phép những người da trắng tự giải thoát chính mình. Tôi thật lòng nghĩ rằng thế giới sẽ không thể nhìn thấy một nhà lãnh đạo nào nữa giống như Nelson Mandela.” Trước nay, các nhà nghiên cứu đều thừa nhận rằng: nếu không có ông Mandela, sau khi người da đen giành chiến thắng, Nam Phi đã không thoát khỏi một cuộc tắm máu người da trắng.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 10-12-2013)

+ PHOTO: Lễ truy điệu ông Nelson Mandela ngày 10-12-2013 tại Johannesburg. (Nguồn ảnh: Internet. Thanks.)

 

Tổng thống Mỹ Barack Obama bắt tay Chủ tịch Cuba Raul Castro.

Tổng thống Mỹ Barack Obama trò chuyện với Chủ tịch Cuba Raul Castro.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và bà Graca Machel, quả phụ của ông Mandela.o.

Tổng thống Mỹ Barack Obama và phu nhân Michelle đang xem tập chương trình buổi lễ.

Bà Winnie (trái) và bà Graca.

Từ trái qua: Ba người con gái của ông Mandela: Zindzi, Zenani và Makaziwe ngồi bên bà Winnie Mandela Madikizela. Bìa phải là bà Graca Machel, phu nhân ông Mandela.

Cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush và phu nhân Laura ngồi hàng trên. Cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton và phu nhân Hillary cùng con gái Chelsea (hàng dưới).