Nghi lễ tiễn đưa cha đẻ Singapore hiện đại Lý Quang Diệu (Lee Kuan Yew) được chính thức bắt đầu lúc 12g30 giờ địa phương (tức 11g30ph giờ VN) ngày Chủ nhật 29-3-2015.

Linh cữu của ông rời khỏi tòa nhà Quốc hội – nơi ông được quàn để mọi người viếng mấy ngày qua – được đưa đi từ biệt các đồng hương của mình trên các đường phố ở trung tâm Singapore tới nơi an nghỉ tại một nghĩa trang gia đình.

Trong tuần qua, hơn một triệu người đã tới viếng các điểm tưởng niệm ông Lý được lập trên khắp Singapore. Riêng tại Tòa nhà Quốc hội, hơn 451.000 người (chiếm 12% số dân Singapore) đã tới tiễn biệt ông.

Sau khi đi qua trung tâm Singapore, linh cữu ông Lý được đưa tới Trung tâm Văn hóa Đại học thuộc Đại học Quốc gia Singapore (NUS), nơi diễn ra lễ tang cấp nhà nước lúc 14 giờ. Trong số các nhà lãnh đạo quốc gia tới dự lễ tang nhân vật mà Tổng thống Mỹ Barack Obama gọi là “người khổng lồ thật sự của lịch sử” (a true giant of the history) có cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, Thủ tướng Úc Tony Abbott, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, Tổng thống Indonesia Joko Widodo, Chủ tịch Hạ viện Anh William Hague,… Trong những ngày trước đó, nhiều nhà lãnh đạo quốc gia và chính khách nổi tiếng quốc tế đã tới viếng linh cữu ông.

Cả nước có một phút thinh lặng vào giữa trưa để tưởng niệm nhân vật huyền thoại Singapore. Nhiều trung tâm thương mại và trung tâm mua sắm đóng cửa ngày 29-3-2015 để tưởng nhớ ông Lý.

Ông Lý Quang Diệu từ trần ngày 23-3-2015, thọ 91 tuổi (1923-1915). Ông là Thủ tướng Singapore từ ngày lập quốc năm 1965 và cầm quyền suốt 31 năm tới năm 1990. Từ đó, ông vẫn giữ trọng trách trong nội các cho tới khi chính thức về hưu năm 2011 (một năm sau khi phu nhân Kwa Geok Choo qua đời).

Hãng tin Anh BBC (29-3-2015) nói rằng sau khi đã tiễn biệt ông Lý về nơi an nghỉ cuối cùng, những người Singapore sẽ phải bắt đầu suy nghĩ về hướng đất nước mình sẽ phải đi, khi mà từ nay không còn một cá nhân có tầm vóc khổng lồ như ông Lý ở cùng họ.

Chắc chắn là sau khi mọi cảm xúc đã lắng xuống, người Singapore vốn thực dụng theo đúng style của ông Lý sẽ có những cuộc tranh luận với nhau về những gì ông Lý đã làm. Không ai có thể phủ nhận được vai trò của ông Lý, những gì ông đã làm được cho Singapore, những di sản khổng lồ ông để lại cho hậu thế. Nhưng cho dù có là thần thánh cũng chẳng ai làm hài lòng tất cả mọi người và không thể không có những điều này nọ. Trong một cuộc phỏng vấn trên báo Mỹ New York Times năm 2010, ông Lý thẳng thắn: “Tôi không nói rằng mọi điều tôi làm đều đúng. Nhưng mọi điều tôi đã làm đều vì một mục đích đáng trân trọng.”

Ông Lý Quang Diệu là một trong những nhà lập quốc thành công kiếm hoi của thế giới.

Và giờ, xin hãy để ông an nghỉ. Mọi điều nói về ông chỉ nên với mục đích để hậu thế có được những bài học giúp cho cuộc đời thêm tốt đẹp hơn. Như với bất cứ chính khách nào từ cổ chí kim, ông Lý sẽ được lịch sử phán xét. Mà lịch sử không phải là những người hôm nay đang tiễn đưa ông về nơi an nghỉ cuối cùng.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 29-3-2015)

Cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger được bà Ho Ching, phu nhân Thủ tướng Lee Hsieng Loong, đưa tới viếng ông Lý.

Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck viếng ông Lý.