THẾ GIỚI TUẦN QUA

Cuối cùng, sáng sớm ngày 3-4-2015 (theo giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có thể xuất hiện tại Vườn Hồng của Nhà Trắng với thông tin tốt lành mà cả thế giới đang mong đợi. Một thỏa thuận khung (framework agreement) về chương trình hạt nhân của Iran đã đạt được giữa Iran và Mỹ cùng 5 cường quốc sau 18 tháng đàm phán giữa Iran và nhóm P5+1 (Đức và 5 nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an LHQ: Mỹ, Nga, Pháp, Anh và Trung Quốc) với những lần tưởng như đổ vỡ.

Vòng đàm phán cuối cùng đã diễn ra tại Lausanne (Thụy Sĩ) trong 8 ngày. Và trong ngày thứ 8, các cuộc đàm phán đã kéo dài suốt đêm 2-4 trong lúc Mỹ chuẩn bị tuyên bố rút khỏi cuộc đàm phán vì bế tắc kéo dài bị cho là do phía Iran không thật lòng. Người ta hiểu rằng sau khi đàm phán đổ vỡ, Mỹ và đồng minh Trung Đông số 1 của mình là Israel sẽ có những hành động quân sự chống Iran. Vì thế, trong những nỗ lực chạy nước rút trong đêm cuối cùng, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hết mặt đối mặt với Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif và bà Helga Schmid, Phó Cao ủy Đối ngoại Liên minh châu Âu (EU) lại họp con thoi với các ngoại trưởng Pháp, Đức và các quan chức khác.

Tổng thống Mỹ ca ngợi đây là một thỏa thuận lịch sử và đánh giá “các vấn đề gắn bó ở đây còn lớn hơn là chính trị”.

Việc Iran cuối cùng chấp nhận hạn chế tham vọng phát triển sức mạnh hạt nhân mà họ luôn khẳng định chỉ với mục đích hòa bình đã giúp tháo gỡ những bế tắc và mở đường cho việc chấm dứt 12 năm đối đầu gay gắt giữa Iran và phương Tây.

Israel đã lập tức phản ứng. Ngay sau khi thỏa thuận khung đạt được, Thủ tướng Benjamin Netanyahu của Israel đã nói với Tổng thống Mỹ rằng thỏa thuận này đe dọa sự sinh tồn của Israel. Trong số những nhân vật được ông Obama gọi điện nói chuyện đầu tiên là Quốc vương Salman của Saudi Arabia và Thủ tướng Israel vốn nằm trong số những người chỉ trích gay gắt nhất việc đàm phán với Iran. Hãng tin Mỹ AP (3-4-2015) cho biết Tổng thống Mỹ đã mời lãnh đạo 6 nước vùng Vịnh Saudi Arabia, United Arab Emirates, Oman, Qatar, Bahrain và Kuwait tới Washington trong mùa xuân này để thảo luận trực tiếp về cuộc đàm phán với Iran. Mỹ cần trấn an và đạt được sự đồng thuần từ các đồng minh quan trọng của mình.

Thời gian cù cưa lẫn nhau đã kéo quá dài, ai cũng mệt mỏi và quạu quọ. Cả Mỹ lẫn Iran đều hiểu đã tới lúc kẻ nhân người nhượng lẫn nhau để cùng thoát ra khỏi cái mớ bùng nhùng chỉ có hại cho cả hai này. Hy vọng Washington và Tehran không làm thế giới mừng hụt thêm một lần nữa. Chính trị thiệt là đáng ghét mà các chính trị gia thiệt khó mà lần ra các con bài của họ.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 4-4-2015)

+ Ảnh: Vòng đàm phán cuối cùng giữa Iran và nhóm P5+1 tại Thụy Sĩ. Hai ngoại trưởng Mỹ và Iran ngồi đối diện nhau. (Nguồn ảnh: Internet. Thanks)

+ Có thể đọc bản in trên báo CA TP 4-4-2015