Rạng đông ngày 16-1-2013, tức chỉ 5 ngày sau khi Pháp đưa quân vào Mali để phản công chống phiến quân Hồi giáo đang từ các cứ điểm miền bắc tiến về thủ đô nước này, các tay súng Hồi giáo cực đoan đã bắt giữ hàng chục con tin phương Tây tại một nhà máy dầu khí ở sa mạc Algeria.

Gần 24 giờ sau, thông qua báo chí ở nước Cộng hòa Hồi giáo Mauritania láng giềng, một nhóm tự xưng là “Battalion of Blood” (Tiểu đoàn Máu) đã tuyên bố đang cầm giữ 41 con tin nước ngoài, gồm các công dân Mỹ, Nhật Bản và châu Âu, tại Tigantourine, nằm sâu trong sa mạc Sahara. Ngoại trưởng Anh William Hague xác nhận có 1 người Anh bị giết và một số người khác đang bị giữ làm con tin. Một số nguồn tin khác cho biết có 1 người Pháp và 1 người Algeria bị giết. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland cũng xác nhận có những công dân Mỹ trong số con tin.

Nhóm Hồi giáo này đã yêu cầu Pháp ngưng ngay hành động can thiệp vào Mali và chính quyền Algeria thả hàng chục tù nhân là các phần tử Hồi giáo cực đoan. Chúng cho biết mình có hàng chục tay súng tại căn cứ gần thành phố In Amenas sát biên giới Libya, được trang bị pháo và tên lửa chống máy bay. Chúng loan báo đã đẩy lùi một cuộc tấn công của quân đội Algeria vào tối 16-1. Trước nay người ta vẫn biết là các tổ chức Hồi giáo cực đoan và khủng bố ở châu Phi đã được bổ sung bằng những tay súng trước đây chiến đấu cho lực lượng của Tổng thống Muammar Gaddafi ở Libya, cũng như với các vũ khí lấy từ lực lượng này.

Đây là một trong rất ít vụ bắt cóc con tin số lượng lớn. Trước nay, những vụ bắt cóc con tin số lượng nhỏ vẫn thường xuyên xảy ra ở khu vực Sahara, chủ yếu là để đòi tiền chuộc mạng chứ không vì mục đích chính trị. Các nhóm Hồi giáo cực đoan lợi dụng tình hình khu vực không biên giới và vô luật pháp này coi bắt cóc đòi tiền chuộc và buôn lậu là cách để chúng kiếm tiền duy trì hoạt động.

Bộ trưởng Nội vụ Daho Ould Kablia của Algeria cho biết: cuộc tấn công bắt con tin này được chỉ huy bởi Mokhtar Belmokhtar, kẻ từng đánh nhau với lực lượng Liên Xô ở Afghanistan hồi thập niên 1980 và gần đây thành lập tổ chức riêng ở Sahara sau khi bất đồng với những thủ lĩnh al-Qaeda địa phương khác. Tình báo Pháp gọi hắn là “The Uncatchable” (Kẻ không thể tóm được), còn dân địa phương gọi hắn là “Mister Marlboro” do hắn kinh doanh thuốc lá lậu.

Ảnh tư liệu cho thấy nhà máy khai thác khí thiên nhiên Ain Amenas nằm giữa sa mạc ở Algeria, nơi ngày 16-1-2013 đã xảy ra vụ tấn công bắt giữ con tin quốc tế.

Cho tới trưa 17-1-2013, người ta vẫn chưa rõ quốc tịch của tất cả 41 con tin vừa bị bắt giữ. Nhóm bắt giữ nói có 7 người Mỹ. Công ty năng lượng Na Uy Statoil liên doanh với hãng BP của Anh và công ty quốc doanh Sonatrach khai thác mỏ khí thiên nhiên này cho biết có 9 nhân viên người Na Uy và 3 nhân viên bản xứ bị bắt giữ. Một số nguồn tin nói rằng có 7 người Nhật Bản đang làm việc cho hãng kỹ thuật JGC Corp, 1 người Pháp, 1 người Áo, 1 người Ailen và một số người Anh bị cầm giữ.

Đang có mặt tại Rome (Ý), Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta ngày 16-1 tuyên bố Mỹ “sẽ làm tất cả các bước cần thiết và thích đáng” để xử lý vụ này. Ông gọi đây là một “vụ tấn công khủng bố” và nói nó giống như các hoạt động của hệ thống khủng bố Hồi giáo quốc tế al-Qaeda ở Pakistan, Afghanistan và ở Mỹ ngày 11-9-2001.

Hàng trăm người Algeria làm việc tại nhà máy này cũng đã bị bắt giữ nhưng sau đó đã được thả dần một cách vô sự.

Bộ trưởng Nội vụ Kablia cho biết: “các lực lượng an ninh đã bao vây khu vực này”. Có khoảng 20 tay súng vũ trang hùng hậu đã thực hiện cuộc tấn công bắt giữ con tin này.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 17-1-2013)

VIDEO CLIPS

Algeria kidnapping: Islamist militants claim to hold 41 hostages at Algeria BP plant.

Foreigners taken hostage after deadly Algeria attack

WEBCAST: Hostage Crisis in Algeria