Trang công nghệ The Verge ngày 30-11-2023 đưa tin: Sam Altman, nhân vật đứng sau ứng dụng AI ChatGPT “hớp hồn” thế giới, đã chính thức nắm trở lại ghế CEO của Công ty OpenAI, sau khi đột ngột bị Hội đồng quản trị cũ sa thải. Cùng với đó, Microsoft, nhà đầu tư lớn nhất của OpenAI, cũng đã tham gia công việc quản trị với chiếc ghế quan sát viên không bỏ phiếu (non-voting observer). Ở startup khởi nghiệp này, HĐQT là phi lợi nhuận (nonprofit board).

Giờ đây, 3 trong 4 thành viên HĐQT từng đột ngột quyết định sa thải Sam đã ra đi. HĐQT mới của OpenAI gồm Bret Taylor là chủ tịch, Larry Summers, và Adam D’Angelo – thành viên duy nhất của HĐQT cũ còn tại vị.

Trong thông báo ngày 29-11-2023, OpenAI cho biết ngay trước Lễ Tạ ơn Thanksgiving (23-11-2023), công ty đã đạt được một “thỏa thuận  trên nguyên tắc” (deal in principle) về việc Sam trở lại, cũng như về sự tham gia của Microsoft trong HĐQT OpenAI.

Sam Altman. (Ảnh: Internet. Thanks.)

Altman viết trong một bản ghi nhớ gửi nhân viên được chia sẻ với The Verge: “Tôi chưa bao giờ hào hứng hơn về tương lai. Tôi vô cùng biết ơn sự làm việc chăm chỉ của mọi người trong một tình huống không rõ ràng và chưa từng có, đồng thời tôi tin rằng khả năng phục hồi và tinh thần của chúng ta đã khiến chúng ta trở nên khác biệt trong ngành. Tôi cảm thấy rất tốt về khả năng thành công của chúng ta trong việc đạt được sứ mệnh của mình.”

Theo nhận định của giới chuyên môn, việc Microsoft tham gia HĐQT OpenAI với tư cách là “quan sát viên không bỏ phiếu” có nghĩa là người khổng lồ công nghệ này sẽ hiện diện một cách rõ ràng hơn trong các hoạt động nội bộ của công ty. Microsoft là nhà đầu tư lớn vào OpenAI, với 49% cổ phần trong tổ chức vì lợi nhuận mà hội đồng phi lợi nhuận kiểm soát. Cho đến bây giờ, Microsoft vẫn không hiện diện rõ ràng trong HĐQT đó; và điều này được cho là đã dẫn đến một bất ngờ lớn khi Altman bị lật đổ, đe dọa đến mối quan hệ đã nhanh chóng trở thành một trong những mối quan hệ đối tác quan trọng nhất trong lĩnh vực công nghệ. Microsoft đã đầu tư cho OpenAI Global LLC 1 tỷ USD vào năm 2019 và thêm gói đầu tư khủng lên đến 10 tỷ USD vào năm 2023, sau khi ứng dụng ChatGPT được OpenAI chính thức ra mắt toàn cầu hồi cuối tháng 11-2022. Microsoft đã cung cấp nhiều nguồn lực quan trọng cho công việc nghiên cứu của OpenAI, như dịch vụ điện toán đám mây Microsoft Azure cần phải có để ChatGPT có thể được đào tạo và xử lý những công việc khổng lồ.

Sam, tên đầy đủ là Samuel Harris Altman, sinh ngày 22-4-1985 trong một gia đình Do Thái giáo ở Chicago (bang Illinois, Mỹ). Năm lên 8 tuổi, Sam được mẹ tặng cho một chiếc máy tính, và từ đó, cuộc đời của ông gắn với điện toán. Năm 2005, đang là sinh viên khoa Khoa học Máy tính tại Đại học Stanford danh giá hàng đầu của Mỹ, Sam đã bỏ học. Ở tuổi 19, Sam đã trở thành người sáng lập và CEO của ứng dụng di động và mạng xã hội dựa trên vị trí  Loopt. Năm 2015, Sam Altman được tạp chí Forbes vinh danh là một trong những nhà đầu tư dưới 30 tuổi hàng đầu thế giới. Năm 2017, chủ tịch trẻ tuổi của tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp YC Group này đã được Đại học Waterloo trao bằng danh dự. Sau đó, Sam rời YC Group để tập trung vào dự án OpenAI của mình.

Siêu chatbot dựa trên AI ChatGPT được OpenAI chính thức ra mắt ngày 30-11-2022 đã nhanh chóng gây bão trên toàn cầu với số lượng người dùng tăng vọt. Nó đã dấy lên làn sóng ứng dụng AI, đặc bệt là AT tạo sinh (generative AI) trên toàn cầu. Các ông lớn công nghệ cũng đã phải nhanh chóng nhập cuộc chơi, đưa các ứng dụng AI mà mình phát triển bấy lâu nay ra. Như Google với Bard, Microsoft với Bing ChatGPT rồi Copilot,

Vì thế, việc Sam đột ngột bị sa thải khỏi OpenAI đã gây chấn động Thung lũng Silicone nói riêng và làng công nghệ thế giới nói chung. Theo The Guardian, HĐQT OpenAI ngày 17-11-2023 đã ra một tuyên bố nói rằng họ “không còn tin tưởng vào khả năng lãnh đạo của Sam Altman” và công ty cần có một lãnh đạo mới khi tiến lên phía trước. Tuyên bố được đăng trên trang web của OpenAI viết: “Sự ra đi của Altman diễn ra sau một quá trình xem xét có chủ ý của HĐQT, kết luận rằng Sam Altman không nhất quán, thẳng thắn trong giao tiếp với HĐQT, cản trở khả năng thực hiện trách nhiệm của mình.” Tuy nhiên, họ không nói rõ những gì mà Altman được cho là đã giấu kín với HĐQT công ty.

Trong khi đó, hãng tin Reuters cho biết, ngày 23-11-2023, bà Mira Murati, CTO của OpenAI, người ban đầu được chỉ định thay thế vị trí CEO của Sam Altman, nói với nhân viên rằng một bức thư mật do một số nhà nghiên cứu về OpenAI gửi tới HĐQT cũ đã dẫn tới việc họ quyết định sa thải Sam cấp tốc. Nội dung của thư này cảnh báo về Q* (Q-star), một dạng trí tuệ nhân tạo tổng quát (Artificial general intelligenceAGI) được OpenAI phát triển song song với ChatGPT. Theo định nghĩa của công ty, AGI là hệ thống siêu trí tuệ toàn năng, vượt qua con người trong hầu hết các nhiệm vụ có giá trị kinh tế. Sự thể hiện xuất sắc của nó khiến nhiều người lạc quan về tương lai của siêu trí tuệ, nhưng số khác lại lo ngại Q* có thể đe dọa nhân loại nên đã gửi thư cảnh báo.

NGÔ LÊ