Vào lúc 1:55 AM ET sáng 6-11-2024 (theo giờ Bờ Đông của Mỹ), hãng tin truyền hình Fox News dự báo ông Donald Trump sẽ đắc cử trở thành Tổng thống thứ 47 của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ. Và sau đó, Fox News cho biết ông Trump giành được 277 phiếu đại cử tri, vượt ngưỡng 270 phiếu cần thiết để đắc cử tổng thống. Bà Kamala Harris của đảng Dân chủ giành được 224 phiếu. Hai số phiếu đại cử tri 277 và 224 được nhiều hãng tin công bố, trong khi có những con số khác như BBC và Reuters là 279 và 223; CNN là 276 và 223,… Và cho dù số nào thì cộng lại vẫn chưa đủ tổng số 538 phiếu đại cử tri. Kết quả cụ thể cuối cùng sẽ có được sau khi kiểm xong phiếu bầu trong ngày bầu cử 5-11-2024, cùng với số phiếu bầu sớm và bầu qua mail, qua email (theo NBC News lên tới 82.664.863 phiếu).

Ông Donald Trump tuyên bố chiến thắng trước các fan cứng của mình tại thành phố West Palm Beach (Florida) lúc rạng sáng 6-11-2024. (Ảnh chụp qua màn hình).

Hãng tin Reuters cho biết: Chủ tịch Hạ nghị viện Mỹ Mike Johnson đã tuyên bố ông Trump là tổng thống đắc cử (President-elect). Danh xưng này dành cho ứng cử viên thắng cử trong cuộc bầu cử tổng thống và kéo dài cho tới khi làm lễ nhậm chức. Điều thú vị ở chỗ, gọi ông Trump là tổng thống đắc cử là đúng quy định, mà gọi là cựu tổng thống cũng chẳng sai.

Lần trở lại cuộc đua vào Nhà Trắng này (lần thứ ba chớ chẳng giỡn chơi, hai lần trước vào năm 2016 đọ sức với bà Hillary Clinton và năm 2020 đọ với ông Joe Biden), ông Trump tỏ ra cực kỳ lợi hại hơn xưa. Trong vòng tranh cử, ông lấn lướt cả hai người bên đảng Dân chủ là ông Joe Biden (đương kim Tổng thống thứ 46) rồi sau đó là bà Kamala Harris (đương kim Phó Tổng thống thứ 49). Ông Trump luôn dẫn đầu suốt thời gian kiểm phiếu. Và cho tới lúc tuyên bố chiến thắng, ông thắng cả về phiếu phổ thông (với 71.139.197 phiếu, chiếm 51%, so với 66.236.958 phiếu, chiếm 47,5%, của bà Harris). Đặc biệt ấn tượng là ông chiến thắng tại toàn bộ 7 bang chiến địa (battleground state) là Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, North Carolina, Pennsylvania, và Wisconsin, giành trọn 93 phiếu đại cử tri ở các bang đó.

Có thể nói, bà Harris đã thất bại trong cuộc chạy đua này không phải chỉ do đối thủ quá mạnh, mà còn bởi bà có nhiều bất lợi. Bà trẻ hơn (60 tuổi so với 78 tuổi của ông Trump), được đánh giá là có tài và có đầu óc đổi mới. Nhưng bà chỉ là người thay thế giữa đường khi ông Joe Biden, 81 tuổi, phải bỏ cuộc chơi sau thất bại tại buổi tranh luận trực tiếp với ông Trump trên đài truyền hình CNN ngày 27-6-2024. Đại hội Toàn quốc Đảng Dân chủ (Democratic National Convention) Hoa Kỳ diễn ra từ ngày 19 đến ngày 22-8-2024 đã buộc phải chọn bà Harris làm ứng cử viên chính thức của đảng này trong cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ vào ngày 5-11-2024. Thời gian để bà Harris chuẩn bị và chính thức tranh cử quá eo hẹp. Tất nhiên còn có nhiều nguyên nhân sâu xa, như bà không tận dụng được gần 4 năm làm phó tổng thống để trở nên nổi bật trong công chúng hơn. Trong thời gian tranh cử, bà có vẻ thiếu tự tin và thiếu nội lực. Có lẽ cũng phải nói tới một thực tế là bà Harris vẫn chưa thể thuyết phục được cử tri Mỹ sẵn sàng để có một nữ tổng thống đầu tiên trong lịch sử. Bà cũng là một người da màu (có mẹ là người nhập cư từ Ấn Độ thuộc Châu Á và cha là người nhập cư Jamaica gốc Phi thuộc vùng biển Caribbean). Phải nhìn nhận là kết quả mà bà Harris giành được cũng là đáng nể.

Thắng cử, ông Trump sẽ là cựu tổng thống thứ hai trong lịch sử Hoa Kỳ trở lại Nhà Trắng lần thứ hai sau một hay hai nhiệm kỳ gián đoạn. Ông trở thành người Mỹ thứ hai làm tổng thống tới 2 lần (tổng thống thứ 45 và 47).

Theo Wikipedia, trong lịch sử Hoa Kỳ, trước ông Trump từng có 6 cựu Tổng thống Hoa Kỳ tái tranh cử (đầu tiên là ông Martin Van Buren tái tranh cử tới 2 lần vào năm 1844 và 1848 sau nhiệm kỳ 1837-1841; và gần nhất là ông Herbert Hoover tái tranh cử vào năm 1940 sau nhiệm kỳ 1929-1933). Trong 6 cựu Tổng thống đó, chỉ có một mình ông Grover Cleveland thắng cử trong cuộc tái tranh cử năm 1892 (sau nhiệm kỳ 1885-1889).

Sau ngày chính thức bỏ phiếu 5-11-2024 còn cả một quá trình dài trước khi ông Trump có thể tuyên thệ nhậm chức vào ngày 20-1-2025. Trước hết, ngày 11-12-2024, các bang sẽ bổ nhiệm các đại cử tri. Vào thứ Ba đầu tiên sau thứ Tư thứ hai của tháng 12, năm nay là ngày 17-12-2024, các đại cử tri họp tại bang của mình để bỏ phiếu bầu tổng thống và phó tổng thống – tất nhiên cho ứng cử viên đã thắng tại bang mình. Rồi ngày thứ Tư thứ tư của tháng 12, năm nay là ngày 25-12-2024, là thời hạn chót để các bang gửi phiếu đại cử tri tới Chủ tịch Thượng nghị viện. Ngày 3-1-2025, Quốc hội Hoa Kỳ thứ 119 họp phiên đầu tiên. Ngày 6-1-2025, Phó Tổng thống kiêm Chụ tịch Thượng nghị viện công bố kết quả kiểm phiếu đại cử tri trước Lưỡng viện Quốc hội và tuyên bố chính thức người đắc cử Tổng thống thứ 47.

Lần trở lại Nhà Trắng này, ông Trump có nhiều kinh nghiệm chính trị hơn, nhưng đồng thời cũng phải đương đầu với nhiều thách thức lớn hơn cả về quốc nội lẫn quốc ngoại. Cụ thể như hai cuộc chiến ở Ukraine và ở Trung Đông. Chắc chắn ông Trump sẽ phải nhanh chóng và quyết liệt để thực hiện chương trình tranh cử cũng là tham vọng của mình là “America First” (nước Mỹ trước hết) nhằm sớm đưa nước Mỹ vào “thời kỳ hoàng kim”, như ông nhấn mạnh trong bài phát biểu tuyên bố chiến thắng trước các fan cứng của mình tại thành phố West Palm Beach (Florida) lúc rạng sáng 6-11-2024. Ông sẽ tiếp tục thực hiện lời hứa “Make America Great Again” (Hãy làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) – vốn là slogan tranh cử thành công của ông vào năm 2016. Ông Trump cũng có thuận lợi khi đảng Cộng hòa đã giành lại được phe đa số ở Thượng nghị viện (tới sáng 6-11-2024 có được 52/100 ghế). Ở Hạ nghị viện, tỷ lệ ghế là 204 và 182 nghiêng về đảng Cộng hòa. Theo luật định, một người Mỹ chỉ có thể giữ chức vụ tổng thống hai nhiệm kỳ. Vì thế, ông Trump sẽ chỉ có 4 năm nữa để làm tổng thống và ông cũng sẽ chẳng phải lo toan chuyện tái cử lần nữa. Có chăng là chuyện vài năm sau cùng nếu ông theo truyền thống của các tiền nhiệm là toan tính về di sản của mình.

Phó Tổng thống của ông Donald Trump nhiệm kỳ này là ông James David Vance, 40 tuổi, nguyên phóng viên của Thủy quân lục chiến Mỹ, chỉ mới được bầu làm Thượng nghị sĩ Mỹ, đại diện bang Ohio, vào năm 2022. Sau khi tham gia phong trào Never Trump phản đối ứng cử viên Donald Trump trong cuộc bầu cử năm 2016, ông Vance đã trở thành người ủng hộ mạnh mẽ ông Trump kể từ khi ông Trump lên làm tổng thống.

ANH PHÚC