Chuyện lùm xùm về những người của công chúng KOL quảng cáo lố sản phẩm trên mạng xã hội mới nhất không biết là lần thứ mấy đã xảy ra như vậy. Tất nhiên, họ sẽ bị cơ quan chức năng xử phạt theo quy định. Thậm chí, nếu phạm tội “lừa đảo”, họ còn bị pháp luật xử lý. Có người ngao ngán: “Thôi thì đó là luật nhân quả và kiếp nạn nghiệp quật.”

Nhưng điều mà cộng đồng bức xúc là vì sao chuyện các KOL, những người nổi tiếng, lên mạng muốn nói gì thì nói, làm gì thì làm vẫn cứ tiếp tục xảy ra, cho dù gần đây nhà chức trách đã siết chặt hơn việc quản lý. Ví dụ như theo Nghị định số 147/2024/NĐ-CP về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, từ ngày 25-12-2024, chỉ những tài khoản đã xác thực mới được đăng tải thông tin (viết bài, bình luận, livestream) và chia sẻ thông tin trên mạng xã hội. Phải chăng khi làm sai, vi phạm thì chỉ cần xin lỗi rồi nghiêm trọng hơn thì chịu nộp phạt là xong? Phải chăng mức xử phạt có đó nhưng vẫn chưa đủ sức răn đe, nhất là chẳng bõ bèn gì so với những khoản thu nhập “khủng” mà các KOL nhận được từ những hành vi sai trái đó?

Ảnh do AI Microsoft Copilot DALL-E3 tạo. Thanks.

Cho tới giữa tháng 3-2025 này, cứ lên mạng xã hội nào đó, người ta sẽ “đụng” ngay vô số thông tin xấu hay độc hại. Nhẹ thì chuyện tào lao, bịa đặt. Nặng thì vu khống, xuyên tạc, dựng chuyện làm hại người khác. Nhan nhản nhất là những sự suy diễn và những thuyết âm mưu. Chúng gây rối ren, thật giả lẫn lộn, tác động nguy hiểm tới nhận thức của cộng đồng, dẫn dắt những nhóm cộng đồng theo ý đồ của ai đó.

Ngày 10-3-2025, một người bạn của chúng tôi quá bức xúc khi thấy một YouTuber “triệu subscriber” thường xuyên dựng chuyện, vu khống, chụp mũ, giựt tít để câu view,… nên gửi lời góp ý. Ngay hôm sau, YouTuber đó đã trả lời người bạn, chỉ có điều không cho biết mình phản hồi ra sao về điều được góp ý, mà thay vào đó là gửi số điện thoại, liên hệ Zalo và đặc biệt là số tài khoản ngân hàng và lời nhắn bằng tiếng Anh (chắc cho người ở nước ngoài) rằng “bạn có thể gửi tiền cho tôi bằng tài khoản Paypal của bạn”. Chỉ biết gọi đây là một thái độ “bất chấp” chỉ để kiếm tiền.

Nghị định 147/2024/NĐ-CP có quy định về việc khóa tạm thời hoặc vĩnh viễn tài khoản, trang, nhóm, kênh mạng xã hội thường xuyên vi phạm. Phải chăng cần phải dùng những biện pháp mạnh hơn, nghiêm khắc hơn mới đủ sức răn đe những người bất chấp tất cả chỉ để kiếm tiền trên mạng xã hội? Phải chăng phải cắt cả “cần câu cơm” của những kẻ tái đi phạm lại nhiều lần?

Và điều quan trọng hơn cả là những người tham gia mạng xã hội cần chung sức giữ cho sân chơi của mình được trong sạch, lành mạnh. Khi phát hiện những thông tin sai trái, không tốt, trước hết là góp ý trực tiếp với chủ tài khoản. Nếu không có hiệu quả hay vụ việc quá nghiêm trọng thì bên cạnh việc báo cáo (report) với nhà cung cấp mạng xã hội, người ta nên thông báo cho cơ quan chức năng của Việt Nam. Bạn có thể thông báo cho Trung tâm Xử lý Tin giả, Thông tin xấu độc Việt Nam (Vietnam Anti Fake News) của Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (nay thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) qua website (https://tingia.gov.vn/), hay hotline 1800 8108.

Bài đã in trên báo Người Lao Động Chủ nhật 16-3-2025 và trên báo NLĐ Online.

HOÀI XUÂN