Như một món quà Giáng sinh từ Đức Thánh cha Lêô XIV dành tặng Giáo hội Công giáo Việt Nam. Đó là Ngài đã quyết định tuyên phong Chân phước (Á Thánh) cho Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp – điều mà người Việt Nam – bao gồm cả nhiều người không cùng tôn giáo – hằng mong đợi từ rất lâu.

Ngày 3-12-2025, từ Vatican, Phủ Quốc vụ khanh Tòa Thánh đã có văn bản gửi Cha Cleber W. Lopes Pombal, O.M.I., thuộc Dòng Thừa sai Hiến sĩ Đức Mẹ Vô nhiễm (Roma), Cáo thỉnh viên Tổng quyền của vụ án phong Thánh, thông báo: Tòa Thánh đã chính thức chấp thuận việc tổ chức Thánh lễ Phong Chân phước cho Tôi tớ Chúa – Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp, do Đặc sứ của Đức Thánh Cha Lêô XIV là Đức Hồng y Luis Antonio G. Tagle, Quyền Tổng trưởng Bộ Loan báo Tin mừng, chủ sự.

Thánh lễ sẽ được tổ chức vào ngày 2-7-2026, tại Trung tâm Hành hương Tắc Sậy, Giáo phận Cần Thơ.

Tiếp đó, ngày 19-12-2025, Tòa Giám mục Cần Thơ, do Đức cha Phêrô Lê Tấn Lợi, Giám mục Giáo phận Cần Thơ ấn ký, đã có thông báo chính thức về Lễ Phong Chân phước cho Tôi tớ Chúa – Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp.

Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp sinh ngày 1-1-1897 tại họ đạo Cồn Phước, làng Tấn Ðức, nay thuộc ấp Mỹ Lợi, xã Mỹ Luông, Chợ Mới, tỉnh An Giang. Ngài được thụ phong linh mục năm 1924 thời Ðức cha GB. Chabalier, thuộc linh mục đoàn địa phận Nam Vang (Phnom Penh), và đảm nhận lần lượt các vai trò Cha phó Họ đạo Hố Trư (một họ đạo của người Việt Nam sinh sống tại tỉnh Kandal, Campuchia), Giáo sư Tiểu chủng viện Cù Lao Giêng và Cha Sở Họ đạo Tắc Sậy. Trong thời kỳ chiến tranh, cha Diệp đã chọn ở lại với đoàn chiên của mình, dù biết rõ nguy hiểm đang cận kề. Ngày 12-3-1946, ngài bị bắt và chịu chết vì đức tin tại Tắc Sậy. Ðến năm 1969, hài cốt ngài được di dời từ nhà thờ Khúc Tréo về nhà thờ Tắc Sậy, nơi ngài thi hành chức vụ chủ chăn trong 16 năm.

TIẾN TRÌNH PHONG CHÂN PHƯỚC CHO CHA PHANXICÔ XAVIÊ TRƯƠNG BỬU DIỆP:

Tiến trình phong Thánh của Giáo hội Công giáo thông thường gồm 4 bước mà có thể kéo dài nhiều chục năm. Đó là bậc Tôi tớ Chúa (Servus Dei), Đấng Đáng kính (Venerable/ Venerabilis), Chân phước (Blessed/ Beatus/Beata), và Hiển Thánh (Saint/ Sanctus/Sancta). Tiến trình này được khởi sự từ việc đức giám mục địa phận và cáo thỉnh viên vụ án thỉnh cầu khởi sự vụ án tuyên phúc và tuyên thánh, đồng thời trình lên Tòa Thánh một bản tường trình về đời sống và các nhân đức của đương sự, gọi là “danh thơm, tiếng tốt về sự thánh thiện” (Fama sanctitatis). Từ bậc Đấng Đáng kính trở đi, mỗi bước bao gồm 5 giai đoạn. (Tham khảo thêm: Tiến trình hồ sơ cho án phong Chân phước và phong Thánh)

Từ 22 đến 25-8-2011, đơn thỉnh nguyện mở án phong thánh (gọi là libellus) cho Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp được đệ trình và được Đức Giám mục giáo phận Cần Thơ chấp thuận, cho phép bắt đầu điều tra cấp giáo phận.

Ngày 31-10-2014, Bộ Phong Thánh tại Vatican ban hành văn thư nihil obstat – nghĩa là “không có gì ngăn trở” – chấp thuận cho án phong thánh Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp được chính thức tiến hành ở cấp Giáo hội hoàn vũ. Từ đây, hồ sơ được tổng hợp thành tập Positio, trình lên các ủy ban sử học và thần học tại Bộ Phong Thánh.

Ngày 25-11-2024, sau khi hồ sơ đã lần lượt được các sử gia, thần học gia và Hồng y trong Bộ Phong Thánh cứu xét, Đức Giáo hoàng Phanxicô cho phép công bố sắc lệnh nhìn nhận cuộc tử đạo của linh mục Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp. Theo thông lệ của Giáo hội Công giáo, với các vị tử đạo, việc được công nhận tử đạo giúp tiến trình phong Chân phước diễn ra mà không đòi hỏi phép lạ trong giai đoạn này.

Ngày 2-7-2026, Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp sẽ được tuyên phong Chân phước tại Họ đạo Tắc Sậy.

Nhân tiện, tên Thánh chính xác và đầy đủ của Cha Phanxicô Xaviê Trương Bửu Diệp là “Phanxicô Xaviê”. Thánh Phanxicô Xaviê – Francis Xavier (1506–1552) là đồng sáng lập Dòng Tên, nhà truyền giáo đến Trung Hoa. Giáo hội còn có các Thánh Phanxicô khác là:

• Thánh Phanxicô Thành Assisi – Francis of Assisi, còn được gọi là Thánh Phanxicô Khó Nghèo (1181–1226) – người Ý, sáng lập Dòng Anh em Hèn mọn (Phan Sinh)
• Thánh Phanxicô Thành Paola – Francis of Paola, còn được gọi là Thánh Phanxicô đệ Phaolô (1416–1507) – ẩn tu người Ý, sáng lập Dòng Anh em Rất Hèn mọn
• Thánh Phanxicô đệ Salê – Francis de Sales (1567–1622) – sinh tại Pháp, giám mục Genève (Thụy Sĩ)
• Thánh Phanxicô Borgia – Francis Borgia (1510–1572) – sinh tại Tây Ban Nha, tu sĩ Dòng Tên

Vì thế, có lẽ, ta nên gọi tên Thánh của Cha Trương Bửu Diệp một cách đầy đủ là “Phanxicô Xaviê”.

Sổ bộ các Thánh Bibliotheca Sanctorum, tài liệu ghi chép đầy đủ nhất về các thánh hiện có tới 18 tập và ghi danh hơn 10.000 vị Thánh của Giáo hội Công giáo.

Đức ông Charles Kossanke, Chánh xứ Vương cung Thánh đường St. Anne de Detroit (Mỹ), cho biết: “Điều quan trọng cần lưu ý là Giáo hội không tạo ra thánh. Giáo hội chỉ đơn thuần công nhận rằng người ấy đã là thánh, và chính thức ghi tên họ vào danh sách các Thánh.”

A.P.