Dzhokhar đã bị chính thức khởi tố nhưng không bị coi là “chiến binh của kẻ thù”.

Tôi đã hình dung đủ kiểu mà vẫn không thể hiểu cha mẹ của hai anh em nghi phạm vụ đánh bom kép ở Boston (bang Massachusetts, Mỹ) đau xé lòng cỡ nào khi hai đứa con trai của mình: thằng anh 26 tuổi đã bị cảnh sát bắn chết, thằng em 19 tuổi đang phải vật lộn với tử thần trong bệnh viện để rồi sau đó phải đương đầu với bản án tử hình.

Đừng tưởng người Mỹ, người Âu thể hiện tình yêu thương người thân không sâu nặng như người Á Đông. Người bạn tôi ở Mỹ hàng ngày lái xe đi ngang qua nơi một cô gái trẻ bị tai nạn giao thông cướp đi mạng sống mà không nén được xúc động, cảm thươhg. Gia đình dựng ảnh nạn nhân ở đó, suốt mấy tháng trời, ngày nào cũng có hoa tươi, rồi có khi có quà, cho thấy người thân nhớ thương cô gái bất hạnh tới chừng nào.

Chương trình Good Morning America của kênh truyền hình Mỹ ABC News sáng 22-4-2013 (giờ miền Đông) phát cuộc phỏng vấn qua điện thoại với bà Zubeidat Tsarnaeva, mẹ của hai nghi phạm, từ thành phố Makhachkala của tỉnh Dagestan (Nga) cho biết: bà và Tamerlan Tsarnaev – gã anh – đã nói chuyện qua điện thoại với nhau chỉ ít phút trước khi hắn bị bắn hạ. Tamerlan đã gọi cho mẹ báo tin rằng cảnh sát đang đuổi theo hai anh em và đã xảy ra bắn nhau. Hắn thảng thốt: “Cảnh sát chúng bắt đầu bắn tụi con, chúng đang rượt theo tụi con.” Cuộc điện thoại cuối cùng kết thúc khi Tamerlan nói: “Mẹ ơi, con yêu mẹ.” Bà mẹ kinh hoàng, bắt đầu khóc lóc, kêu than. Gã anh nói với mẹ rằng thằng em đang ở bên mình, rồi điện thoại tắt phụp.

Sau đó, con gái của Tsarnaeva từ Mỹ gọi về báo cho mẹ biết Tamerlan đã bị giết chết.

Người mẹ nói rằng Tamerlan rất gắn bó với mẹ, ngày nào hai mẹ con cũng gọi điện cho nhau. Khi bà sống ở Mỹ, cuối tuần nào hắn cũng về thăm mẹ. Hai anh em hắn rất mực yêu thương nhau. Thằng em luôn vâng phục tuyệt đối anh mình. Những lời gã anh nói ra là “luật” đối với em trai. Người mẹ cho biết đó là cách bà dạy các con và theo đúng lề luật Hồi giáo. Bà nhận xét rằng Tamerlan có máu lãnh đạo và có khả năng ảnh hưởng tới người khác. Tôi tin điều này. Cứ nhìn cảnh thằng em tò tò theo sau gã anh trong các đoạn phim giám sát và trong các tấm ảnh chụp được là đủ biết.

Gã em Dzhokhar Tsarnaev, 19 tuổi, đã vượt qua được tình trạng thập tử nhất sinh tại bệnh viện Beth Israel Deaconess ở Boston, nơi hắn được cảnh sát đưa vào trong tình trạng nguy kịch vì mất máu trầm trọng sau khi bắt được hắn tối 19-4 sau cuộc săn lùng lớn nhất trong lịch sử Mỹ kéo dài hơn 20 tiếng đồng hồ. Đêm 21-4, hắn đã tỉnh lại và có thể trả lời thẩm vấn bằng cách viết ra. Hắn chưa nói được vì các vết thương nơi cổ họng.

Sáng 22-4, quan tòa đã tới tận giường bệnh viện để công bố quyết định chính thức khởi tố Dzhokhar về tội “sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt chống lại người và tài sản tại cuộc đua Boston Marathon ngày 15-4-2013 làm chết 3 người và bị thương hơn 200 người” (using a weapon of mass destruction against persons and property at the Boston Marathon on April 15, 2013, resulting in the death of three people and injuries to more than 200 people). Nếu bị kết tội, hắn có thể lãnh án tử hình. Phiên tòa thẩm vấn sẽ được tổ chức vào ngày 30-5-2013.

Nhà chức trách đã sử dụng ngoại lệ để tước bỏ quyền Miranda của Dzhokhar. Theo luật định, với quyền này, nghi phạm có thể giữ im lặng và có quyền được mời luật sư. Trường hợp ngoại lệ được áp dụng khi nhà chức trách xét thấy đang có nguy cơ đe dọa tới an toàn công cộng.

Văn phòng luật sư công nói rằng họ sẵn sàng cử luật sư bào chữa miễn phí cho Dzhokhar theo luật định.

Do Dzhokhar là một công dân Mỹ, việc xử lý hắn phức tạp hơn gã anh – chỉ là một thường trú nhân mang quốc tich nước ngoài (Nga). Liệu hắn có bị xếp vào loại “chiến binh của kẻ thù” (enemy combatant) không? Nếu không thì liệu các quyền của hắn với tư cách một công dân Mỹ có bị thay đổi vì hắn bị cáo buộc tội khủng bố? Nếu Bộ Tư pháp xếp loại Dzhokhar là “chiến binh của kẻ thù” mà không có cơ sở pháp lý chính xác, tòa án sẽ bác bỏ. Nếu như nhà chức trách Mỹ tìm ra được Dzhokhar có liên hệ với những lực lượng thù địch của Mỹ, như tổ chức khủng bố quốc tế al-Qaeda, thì coi như hắn không còn đường thoát. Người mẹ khẳng định Dzhokhar luôn vâng lời anh nhưng hắn lại không phải là người sùng đạo Hồi.

Sáng 22-4, Bí thư Báo chí Nhà Trắng Jay Carney thông báo quyết định của Tổng thống Barack Obama là Dzhokhar không bị coi như một “chiến binh của kẻ thù”.

Tin từ trường đại học bang University of Massachusetts tại Dartmouth cho biết: Dzhokhar – một sinh viên năm thứ hai của trường – đã về ký túc xá của trường ở sau khi xảy ra vụ đánh bom. Vào cái đêm sau vụ đánh bom, hắn viết lên tài khoản Twitter của mình: “Tôi là một loại người cực kỳ tự do.” Ngày hôm sau, Dzhokhar vẫn tới phòng tập thể dục của trường, nghe nhạc bằng chiếc iPod của mình. Zach Bettencourt – một sinh viên năm thứ hai của trường – kể rằng mình đã ngồi tám với Dzhokhar về vụ đánh bom. Cậu được hắn trả lời: “Thật là ngu xuẩn khi chuyện này đang xảy ra bây giờ. Chuyện đánh bom này rất dễ làm. Những thảm kịch như vầy đã xảy ra bất cứ lúc nào ở Afghanistan và Iraq.”

Cảnh sát cho biết hai anh em Tsarnaev đã chế tạo nhiều bom như thể đang có kế hoạch đánh thêm những vụ khác nữa.

Thành phố Boston cho biết sẽ cho mở lại khu vực bị đánh bom trong một vài ngày tới sau khi các kỹ sư kiểm tra các công trình để bảo đảm an toàn. Vào lúc 14:50 phút giờ EDT chiều thứ Hai 22-4-2013, thành phố sẽ ngừng mọi hoạt động trong giây lát để tưởng niệm thời điểm mà cách đó một tuần (ngày 15-4) hai quả bom đã phát nổ gần mức đến cuộc đua Boston Marathon.

Ai chê tôi là kẻ ủy mị, yếu đuối thì tôi đành chịu. Cho dù dứt khoát lên án cái ác, điều xấu – nhất là những hành động thảm sát con người – trong vụ này, tôi vẫn cảm thấy tiếc cho hai anh em Tsarnaev, đặc biệt là gã em Dzhokhar. Bất luận thế nào, chúng còn quá trẻ và mới lần đầu gây tội ác. Không thể so sánh chúng với những phần tử khủng bố chuyên nghiệp với những đôi tay vấy máu đồng loại. Chắc chắn chúng là những nạn nhân mới nhất của những kẻ nào đó đã dụ dỗ, mê hoặc và lợi dụng hai anh em để thực hiện những mưu toan, tham vọng của mình. Tất nhiên hai anh em Tsarnaev đã gây tội ác tày trời và phải trả giá cho những gì mình đã gây ra. Nhưng đáng phải trả giá cao nhất chính là những kẻ đã đẩy hai anh em Tsarnaev vào tình cảnh này.

PHẠM HỒNG PHƯỚC

(Saigon 23-4-2013)

+ PHOTO: Hai anh em nghi phạm trong cuộc chạy đua Boston Marathon ngày 15-4-2013 trước khi bom nổ. Trong ảnh do người dân chụp được này, Tamerlan Tsarnaev đội nón đen và Dzhokhar Tsarnaev đội nón baseball màu trắng.

VIDEO CLIP:

Dramatic New Video Shows Capture of Suspect No. 2 – Video – ABC News